[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Owa pani była wielga szczęśniaczka, iż nalazła takiego warnego szyrmierza y obrońcęswego kuperka, bowiem od tey pory mąż nie śmiał iey rzec słowa y dawał iey czynić wszytkowedle woley.Słyszałem, że nie tylko ta pani, ale y wiele inych otrzymały od króla podobne piernacze.Tak iako w czas woienny wielu, aby ochronić swoie maiętności, kładą herby królewskie nadrzwiach domu, tak y te panie pomieszczała herby onych wielgich monarchów na zewnątrz ywewnątrz swoich kuprów, tak iż mężowie nie śmieią im słowa przymówić, którzy bez tegonadzialiby ie na ostrze szpady.Znałem ine panie będące w takowey łasce u królów y możnych y które obnosiły tak wszę-dy te swoie gleity: wżdy bywało y tak, że im się noga powineła, iako że mężowie nie śmieiącchwycić się noża wspomagali się truciznami y podstępną a taiemną śmierzcią, rozgłaszaiąc,iakoby to były katary, apoplexy, a nagłe zgony.Omierźli, wierę, są tacy mężowie, którzy pa-trzą, iak przy ich boku leżą ich cudne żeny, cherłaiąc y z każdym dniem zbliżając się dośmierzci; lub też zgładzała ie w czterech ścianach w wiekuistem więzieniu, iako o tem pisząniektóre stare chroniki Francyey y iak to wiem o pewnym możnym panie francuskim, którytak uśmiercił swoią żenę, barzo cudną y poczciwą białą głowę, a to z wyroku dworu, zyskuiąctą drogą nie lada pociechę, iż się obwieścił być rogalem.Tacy zawzięci a zapamiętali mężowie bywaią zwykle ze starców, którzy nie ufaią swoieymocy a iurności y chcieliby ubezpieczyć przyrodę swoich żen, nawet gdy byli tak głupi, iżpoleli ie w ich młodości a krasie; owi to są tak zazdrośni a podeźrzliwi tyleż ze swey natury,co z przyczyny dawnych praktik, które sami uprawiali abo widzieli u inych, iż potem dręczątak haniebnie te biedne stworzenia, iż czyściec byłby im lekszy niźli ta przemoc mężowska.Iszpan powieda: „E! diablo sabe mucho, porque es viejo”, że to „dyasek mnogo rzeczy świa-dom, bo iest stary”: tak samo y te starce przez wiek swóy a dawne praktiki siła rzeczy wiedzą.Którzy wieldze są w tym nagany godni, bowiem skoro nie mogą zadowolić białey głowy, poco ią bierą za małżonkę? ba y takie białe głowy młode a urodne źle czynią, iż bierą ich dla ichmaiętności, mnimaiąc korzystać z tychże po śmierci mężowskiey, którey czekaią w każdeygodzinie; podczas zaś wygadzaią sobie z przymłodszymi galantami, których bierą, a od czegonieiednym mnogo przychodzi utrapień.Słyszałem o iedney, którą gdy iey mąż staruch przychwycił na takowym uczynku, dał ieytruciznę, od którey chramała więcey roku y wyschła iak drewno, a zaś mąż często ią nawie-dzał y cieszył się z tey niemocy, y powiedał, iż ma to, co się iey należy.Iną mąż zamknął w izbie y trzymał na chlebie a na wodzie, y barzo często kazował ią roz-dziewać do naga y merskał do sytości batogiem, nie maiąc żadnego zmiłowania nad tempięknem nagiem ciałkiem ani żadnego poruszenia przyrody.Oto nagorsze iest u takich, gdyżbędąc wyzbyci z upałów krwie y zbawieni pokus, nikiey posągi z kamienia, nie maią zmiło-wania nad żadną cudnością y nasycają swą wściekłość okrutnemi męczeństwy, podczas gdybędąc młodsi nasyciliby ią może na ich cudnem nagiem ciele, iako to powiedałem poprzed-nio.23Oto dlaczego nie iest dobrze zaślubiać takich jadowitych grzybków, bowiem chocia zwrokim opada a chybia z przyczyny wieku, zawżdy go maią dosyć, aby śledzić a dopatrzyć nie-cnoty, iaką ich młode żeny mogą im wyświadczać.Tako słyszałem od iedney znaczney paniey, która powiedała, iż nie masz soboty bez słoń-ca, cudney białey głowy bez amorów, a starca, by nie był zazdrosny: a wszytko płynie z wy-niszczenia ich sił.Dlatego to iedno możne xiążę, które znam, mawiało, iż chciałby być podobny lwu, którychoć stary, nie siwieie; małpie, która im więcey tę rzecz czyni, tem więcey ieszcze chce czy-nić; psu, który im starszy, tem barziey członek iego iest przygrubszy, y ieleniowi, który imbarziey iest szedziwy, tem lepiey rzecz czyni y łanie chutniey ku niemu idą niż ku młodemu.Owóż, aby mówić szczyrze, iako to słyszałem od iedney barzo znamienitey persony: iakążsłuszność y iakąż potęgę tak wielgą ma mąż, iżby mógł a powinien zabiiać swoią żenę, zwa-żywszy, iż nie ma tego przykazania od Boga ani od swego prawa, ani od świętey ewangelicy,iedno iżby ią telko odtrącił od siebie? Nie ma tam mowy o zaboystwie, o krwie, o śmierci, otorturzech, o więzieniu, o truciznach ani okrucieństwach.Ach! iakże nasz Zbawiciel IezusChristus dobrze nas pouczył, że wielgą iest nieprawość w takowych uczynkach y w onychmordach y że cale ich nie pochwala, kiedy to mu przyprowadzono ubogą niewiastę oskarżonąo cudzołóstwo, iżby wydał na nią wyrok potępienia; on zaś odpowiedział im kreśląc palicempo ziemi: „Ten z was, który iest nayczystszy a nabarziey praw, niechay weźmie pirwszy głazy pocznie ią kamieniować”; czego żaden nie ważył się uczynić, tak ich doięła do żywa onamądra a łagodna przygana.Tak Stwórca nasz nauczył wszytkich, abychmy nie byli tak skorzy do osądzania a zgładza-nia drugich, nawet dla takiey przyczyny, znaiąc ułomność naszey przyrody y niecnoty, iakiewielu popełnia; bowiem nieieden uśmierca swoią żenę, któren iest więtszy cudzołóżca odniey, ba, nieiedni uśmiercają dość często niewinne uprzykrzywszy ie sobie, iżby poięli nowe:o, iak wielu iest takich! Święty Augustyn powieda, iż mężczyzna cudzołożny tak samo go-dzien iest kary iak y niewiasta.Słyszałem o iednem bardzo potężnem xiążęciu we świecie, który podeźrzewaiąc żenę, iżfolguie sobie z iednym gładkim kawalerem, kazał go zamordować wychodzącego wieczoremz iego pałacu, a późni tę panią; owo nieco wprzódziey na turnieiu patrzyła uparcie na swegosłużkę, zgrabnie toczącego koniem, y rzekła: „Ha! prze Bóg, iak on się dobrze niesie!” −„Tak, ale się niesie za wysoko”; co ią zadziwiło, a potem struto ią iakowemiś pachnidły aboteż inaczey, przez usta.Znałem pana znacznego rodu, który uśmierzcił swoią żenę, barzo cudną y z wielgiego do-mu, otruwszy ią przez iey przyrodzenie, tak iż nic nie poczuła, tak subtylna y dobrze sporzą-dzona była ta trucizna.Tak uczynił, aby zaślubić iedną znamienitą panie, która zaślubiła ied-nego xięcia; za co był pokaran, wtrącon do więzienia y ścigan od iey przyiaciół: y los iegochciał, iż nie zaślubił tey paniey y zwiedziony był przez nią, y na wzgardę podany, y zniena-widzony od mężczyzn a niewiast.Znałem wielgie persony, które barzo ganiły naszych dawnych królów, iako to LudwikaSwarliwego y Karła Pięknego, za to, iż kazali pouśmiercać swoie żeny, iedną Małgorzatę,córkę Roberta, xiążęcia Burgundyey, drugą Blankę, córkę Otelina, grabiego Burgundyey,wywlekaiąc na iaw ich wszeteczeństwa, y uśmiercili ie okrutnie w czterech murach w zamkugalardzkiem; podobnież uczynił grof Defuła loannie Darteńskiey [ Pobierz całość w formacie PDF ]