[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ponieważ uchwała senatu nie została jeszcze zre-dagowana, z pamięci zapoznam was, Kwiryci, z tym postanowieniem.Nawstępie w najpochlebniejszych słowach senat dziękuje mi za to, że dziękimojemu męstwu, moim radom i przezorności rzeczpospolita uniknęła takgroz
nego niebezpieczeństwa.Z kolei następuje słuszna i zasłużona pochwa-ła obu pretorów, Lucjusza Flakkusa i Gajusza Pomptinusa, z których dziel-nej i wiernej pomocy korzystałem.Udziela się także pochwały mojemu dziel-nemu koledze za to, że uczestników tego spisku odsunął od udziału w pry-16watnych i państwowych debatach.Dalej postanowiono, że Publiusz Len-17tulus po zrzeczeniu się pretury ma być oddany pod nadzór.Pod nadzórrównież mają być oddani wszyscy znajdujący się na miejscu: Gajusz Cete-gus, Lucjusz Statyliusz, Publiusz Gabiniusz.To samo zarządzono w stosun-ku do Lucjusza Kassjusza, który wziął na siebie zadanie podpalenia miasta,Marka Cepariusza 18, któremu według zeznań świadków poruczono podbu-16Wymuszona pochwała dwuznacznego stanowiska Antoniusza, podyktowana chęciązapewnienia sobie jego lojalności.17Jako urzędnik nie mógł być oskarżony.18Cepariusz, dowiedziawszy się o przejęciu listów, uciekł z miasta, wkrótce jednak zostałschwytany, a następnie stracony razem z czterema pierwszymi spiskowcami.rzenie pasterzy w Apulii, Publiusza Furiusza, jednego z kolonistów skiero-wanych przez Sullę do Fesulów, Kwintusa Anniusza Chilona, który razemz owym Furiuszem bez ustanku zajmował się podburzaniem Allobrogów,oraz Publiusza Umbrenusa19, wyzwoleńca, który, jak to ustalono, po razpierwszy zaprowadził Gallów do Gabiniusza.Senat okazał się przy tym,Kwiryci, na tyle wyrozumiały, że uznał, iż ukaranie dziewięciu głównychwinowajców z tak rozgałęzionego spisku, z tak znacznej liczby wewnętrz-nych wrogów, ocali rzeczpospolitą, a pozostałych przywiedzie do opamię-tania.Zarządzono również na moją cześć modły dziękczynne do bogównieśmiertelnych za ich szczególną łaskę  zaszczyt, który od założenia miastanie spotkał jeszcze żadnego togą okrytego obywatela.Uchwała brzmi dosłow-nie:  żem miasto od spalenia, obywateli od rzezi, Italię od wojny uwolnił".Gdyby porównać to dziękczynienie z innymi podziękowaniami, to różnicajest ta, że wszystkie inne przyznano za wybitne czyny wojenne, a tylko tojedno za ocalenie rzeczypospolitej.Przeprowadzono wreszcie i załatwionosprawę, którą przede wszystkim należało załatwić.Mianowicie PubliuszLentulus sam zrzekł się swojego urzędu, chociaż, zdaniem senatu, po przed-stawieniu dowodów i wobec własnych jego zeznań utracił już nie tylko prawapretora, ale i obywatela.Tym sposobem, mogąc ukarać Publiusza Lentulusajako człowieka prywatnego, uwolniliśmy się od skrupułów, jakich nie miał20sławny Gajusz Mariusz, gdy kazał zgładzić pretora Gajusza Glaucję , naktórego imiennie nie wydano żadnego wyroku21.Teraz, Kwiryci, kiedy nikczemni przywódcy tej zbrodniczej i groz
nejrebelii zostali wykryci i ujęci, skoro ich już macie, musicie uznać, że pozażegnaniu niebezpieczeństwa grożącego miastu załamały się wszystkie siły,wszystkie nadzieje i wpływy Katyliny.Bo kiedym Katylinę z miasta wypę-dzał, przewidywałem, Kwiryci, że po jego ustąpieniu nie będę się musiałobawiać ani ospałości Publiusza Lentulusa, ani tłustego brzucha LucjuszaKassjusza, ani ślepej porywczości Gajusza Cetega.Z nich wszystkich jegojednego należało się obawiać, ale tylko dopóty, dopóki przebywał w murachmiasta.Wszystko wiedział, wszędzie umiał trafić, potrafił zaczepiać, kusić,podburzać, i robił to z tupetem.Pomysły jego służyły zbrodniczym celom,pomysłom zaś  jego język i ramię.Do wykonania pewnych zadań miałjuż wybranych i wyznaczonych pewnych ludzi.Ale gdy coś polecił, nie19Furiusz, Anniusz i Umbrena zdołali ujść przed aresztowaniem.20Saturninus i Glaucja schronili się najpierw ze swoimi zwolennikami na Kapitol, alezmuszeni brakiem wody poddali się Mariuszowi, po czym zostali zamknięci w kurii i tamprzez otwór w dachu ukamienowani; wg innej wersji Glaucja wydostał się na zewnątrz i padłpod ciosami sztyletów czy mieczy.Sprawcami tego zabójstwa była młodzież z rodzinpatrycjuszowskich.21Przeciwnie niż na Lentulusa i towarzyszy.uważał tego jeszcze za załatwione: wszystkim sam się zajmował i trudził,zabiegał i czuwał.Potrafił znosić zimno, pragnienie, głód.Gdybym tegoczłowieka, tak bezwzględnego, tak zuchwałego, tak zdecydowanego, takprzebiegłego, tak ostrożnego w swych zbrodniach, tak gorliwego w nikczem-nych poczynaniach, nie był przegnał od tej kreciej roboty do zbójeckiegoobozu, to  mówię, co myślę, Kwiryci  niełatwo by mi przyszło odwró-cić ten ogrom nieszczęścia, jakie się zebrało nad waszymi głowami.Nie byłbyon nam przygotował Saturnalii22, nie byłby o tyle wcześniej zapowiedziałdnia upadku i zagłady rzeczypospolitej, nie byłby do tego dopuścił, by jegozapieczętowane listy, jawne świadectwa zbrodni, wpadły w nasze ręce.Do-póki Katylina był tutaj, sprzeciwiałem się i stawałem w poprzek wszystkimjego zamiarom, gdyby jednak do tego dnia był w mieście pozostał, w naj-lepszym wypadku bylibyśmy musieli z nim walczyć i mając tego wrogaw mieście, nigdy byśmy nie zdołali tak pokojowymi środkami, tak spokoj-nie i po cichu uwolnić rzeczypospolitej od tylu niebezpieczeństw.Wszelako tak sprawę poprowadziłem, Kwiryci, że za wolą i radą bogównieśmiertelnych wszystko już zostało, jak się wydaje, zrobione i przewidzia-ne.Z jednej strony nieodparcie nasuwa się myśl, że trudno uwierzyć, bypokierowanie tak ważnymi wypadkami leżało w mocy ludzkiego umysłu,z drugiej zaś strony bogowie, niosąc nam w tych groz
nych chwilach pomoci wsparcie, tak wyraz
nie ujawnili swoją obecność, żeśmy ich niemal własny-mi oczyma mogli oglądać [ Pobierz całość w formacie PDF ]