[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dzięki wpływowi homeostatu normy związane z działaniami korzystnymi dla społeczeństwa mająwiększą szansę utrwalenia się w społeczeństwie ani\eli normy związane z działaniami niekorzystnymi dla niego (tj.zaburzającymi jego równowagę funkcjonalną).Dlatego te\ istnieje większe prawdopodobieństwo wytwarzania się normkorzystnych dla społeczeństwa.Opisany wy\ej mechanizm umo\liwia proces rozwoju społecznego.Oczywiście w sytuacjach patologicznych oddziaływanie homeostatu społecznego mo\e zostać osłabione i wówczaspowy\szy mechanizm ulega rozregulowaniu.Następuje wtedy w społeczeństwie tzw.p r o c e s p r z y s t o s o w a n i aw s t e c z n e g o , który polega na stopniowym osłabieniu i rozpadzie organizacji społeczeństwa; wówczas istniejące wspołeczeństwie normy zanikają, a nowe, korzystne dla społeczeństwa, się nie wytwarzają.W wyniku procesówprzystosowania wstecznego wiele społeczeństw uległo zagładzie.3Ogólnie powiedzieć mo\emy, \e zachowanie ludzi w społeczeństwie zale\y od warunków energetycznych iinformacyjnych.Je\eli chodzi o warunki energetyczne, to społeczeństwo, aby mogło podjąć jakiekolwiek działania, musidysponować odpowiednią ilością energii.Je\eli natomiast chodzi o warunki informacyjne, to powiedzieć mo\emy, \ezachowanie ludzi w społeczeństwie w określonej chwili zale\y z jednej strony od bodzców działających na społeczeństwo (naukład) i docierających do poszczególnych jego członków w danej chwili (lub w okresie bezpośrednio poprzedzającym tęchwilę), a z drugiej strony od norm społecznych ukształtowanych w tym społeczeństwie.Normy społeczne zale\ą natomiastod historii układu - tzn.zarówno od osobistej historii (\yciorysu) poszczególnych członków społeczeństwa, która warunkuje ich2A.Kępiński, Refleksje oświęcimskie: Psychopatologia władzy, Przegląd lekarski 1967, nr 1, seria II.3Przyczyną procesów przystosowania wstecznego jest najczęściej kolizja między działaniem homeostatu społecznego adziałaniem homeostatów indywidualnych poszczególnych ludzi spowodowana sprzecznością interesów indywidualnych iinteresów społecznych albo sprzecznością działania homeostatów poszczególnych grup społecznych wywołana przezodpowiednie sprzeczności ich interesów. osobiste doświadczenie, jak te\ od historii całego społeczeństwa, a nawet gatunku; historia społeczeństwa warunkuje bowiemistnienie odpowiednich instytucji normotwórczych, natomiast historia gatunku wpływa na genetyczne programowanie całegorozwoju osobników, a więc i procesów normotwórczych.Stan norm społecznych zale\y zarówno od bodzców, które działałyna układ, od stanu pamięci (korelatora), jak i od działania homeostatu.W ujęciu cybernetycznym normy społeczne traktujemy jako zale\ności między bodzcami działającymi na członkówspołeczeństwa a odpowiednimi wywołanymi przez nie zachowaniami (działaniami) tych członków społeczeństwa albo -inaczej mówiąc - między sygnałami (bodzcami) docierającymi do receptorów układu samodzielnego a wywołanymi przez niedziałaniami (reakcjami) efektorów tego układu.Je\eli np.w danym społeczeństwie istnieje ukształtowana normaposłuszeństwa władzy państwowej, wówczas pod wpływem bodzców w postaci rozporządzeń tej władzy ludzie podejmowaćbędą odpowiednie, nakazane przez władzę działania; te same rozporządzenia wywrą niewielki skutek, je\eli wspołeczeństwie brak będzie normy posłuszeństwa władzy państwowej - np.je\eli społeczeństwo będzie zanarchizowane(oczywiście w takim przypadku zarządzanie lub ustawy będą musiały zostać wzmocnione działaniem innego rodzajubodzców).Osłabienie lub zanik norm posłuszeństwa wobec władzy państwowej mo\e te\ być wywołane innymi przyczynamini\ zanarchizowanie społeczeństwa - np.je\eli władza jest narzucona i działa wbrew interesom społeczeństwa.Analogicznie,je\eli w społeczeństwie będą ukształtowane odpowiednie normy posłuszeństwa władzy państwowej, ale władza nie będziewysyłać odpowiednich bodzców sterowniczych (rozporządzeń, poleceń itp.), wówczas równie\ społeczeństwo nie będziepodejmować odnośnych działań.Je\eli na ludzi działają określone bodzce, wówczas postępowanie zale\y nie tylko od tych bodzców, ale równie\ od normspołecznych ukształtowanych w społeczeństwie.Mo\na zatem powiedzieć, \e działania ludzi wywołane są następującymiczynnikami: warunkami energetycznymi oraz współdziałaniem bodzców i norm społecznych.Trzeba przy tym podkreślić, \emiędzy normami społecznymi i bodzcami istnieje sprzę\enie zwrotne, normy bowiem powstają pod wpływem określonychbodzców, ale te\ same normy warunkują zachowanie ludzi, a tym samym wystąpienie bodzców wywołanych przez tozachowanie.Normy społeczne nale\y oczywiście w tym wypadku rozumieć jako wypadkową rejestratów w pamięci(korelatorze) układu oraz działania homeostatu (instytucjonalnego, społecznego, indywidualnego).Zmiany działania społecznego wywołane być mogą (w sensie informacyjnym) albo zmianami bodzców działających naspołeczeństwo, albo zmianami norm społecznych, ale z kolei długotrwałe działanie zmienionych układów bodzców mo\epociągnąć za sobą zmiany norm społecznych.Mo\emy w związku z tym powiedzieć, \e zmiany działań społecznych wokreślonej chwili wywołane być mogą albo zmianami bodzców w tej chwili, albo te\ oddziaływaniem zmienionych układówbodzców przez pewien okres czasu poprzedzający daną chwilę.Poszczególne bodzce, które mogą działać na społeczeństwo, ponumerujemy i oznaczymy indeksami r = 1, 2, 3,.n;analogicznie ponumerujemy poszczególne działania (reakcje), które pod wpływem odpowiednich bodzców społeczeństwomo\e podejmować.Liczba tych działań mo\e być inna ni\ liczba bodzców, dlatego te\ oznaczymy działania indeksami s = 1,2, 3,.m.Będziemy więc bodzce działające na społeczeństwo oznaczać Br, a działania podejmowane przez społeczeństwoRs.Normy społeczne oznaczymy Nrs, przy czym podwójny wskaznik oznacza, \e dzięki istnieniu tej normy bodziec o numerzer powoduje działanie o numerze s.Załó\my, \e mamy społeczeństwo, w którym ukształtowany jest układ norm społecznych pokazany na rys.6, przy czymposzczególne normy zaznaczono liniami przerywanymi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]