Kraszewski Józef Ignacy Wilno za Witolda WL

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ponowiono zjazdy bez ukończenia stanowcze-go; ale stosunki, jak nigdy wprzód, pozostały przyjazne i zawiązywały się coraz ściślej.Oczekiwano w tym roku zjazdu królów polskiego i duńskiego, a Krzyżacy nawet pomocjakąś w zamierzonej wyprawie na Ruś Witoldowi dać przyrzekli, lecz wojna ta ze Psko-wem wprzód uchwalona, zaniechaną została [25 maja 4174.d a ] Granice mięóyLitwą a Kurlandią postanowione przez Witolda.[ d a 1179].1426Gdy na sejmie w Aęczycy panowie polscy dane w Brześciu dyploma następstwa na trondla syna królewskiego wobec jego rozsiekali szablami, a potem znowu każdy z osobnaujęci, przypieczętowali; Witold uwiadomiony umyślnie poselstwem o ukończeniu spo-ru względem młyna Lubitz, nie miał już potrzeby ustępować powiatu połongowskiego.Z oznajmieniem do Witolda posłani: Zbigniew biskup krakowski, Piotr Sza��aniec pod-komorzy krakowski i Mikołaj Drzewiecki pisarz królewski.Spotkani posłowie o dwiemile od Trok przez biskupa wileńskiego Macieja, przeprowaóani uczciwie, w bramieprzez Witolda przyjęci, na zamku trockim ugoszczeni zostali.Uprzeóiła to jeszcze wyprawa na Ruś w początku roku rozpoczęta, na którą sposo-biono się.Witold w styczniu już obozował pomięóy Smoleńskiem a Witebskiem, wiozącz sobą chorą naówczas żonę Juliannę.[13 stycz.1420; Napierski d 1208].Do pół rokuwszakże przeciągnęły się przygotowania i sama wyprawa.Psków i Nowogród jak w roku przeszłym były celem uzbrojenia: Psków z dawnawyłamywał się z lennictwa litewskiego.Posłowie jego i Nowogroócy przybyli, prosząc,o pojednanie i przebaczenie, ale za pózno.Witold nie dając nic poznać po sobie, odpra-wił pskowskich posłów i nowogroókiego posadnika Teodora z obojętną odpowieóią.ze i nacy raszews i Litwa za Witolda 131Tymczasem potajemnie gotował się na nich.Zajście z biskupem dorpackim, który podopieką Witolda zostawał, przyśpieszyło wybuch.Historycy ruscy, przypisujący tę wyprawę chęci korzystania z młodości wnuka Ba-zylego, zupełnie w tym zarzucie słuszności nie mają.Sprawiedliwie Narbutt uważa, iżkronika nowogróóka wzmiankuje o przybyciu Bazylego do obozu Witolda i przysięóeprzez niego złożonej óiadowi, iż do spraw Pskowa i Nowogrodu mieszać się nie bęóie,ani ich posiłkować.W istocie dotąd w.książęta moskiewscy mały baróo wpływ mieliw Pskowie i Nowogroóie, do ziem tych żadnego nie rościli prawa; czasowe przymie-rze wiązać ich tylko mogło.Ks.riazański Jan Teodorowicz poprzysiągł także Witoldowiprzymierze podobne.W czerwcu, przygotowania do wojny były już wielkie i Witold wezwał Krzyżakówmających go posiłkować na lipiec [ d Napierski 1210].Wojsko po cichu zgromaóone,z Czechów, Wołochów, Tatarów pod woóą Machmeta cara i Krzyżaków składające się,posiłkowane przez Nowogroóian niechętnie, odóiałem pod woóą ks.Aleksandra Ih-natiewicza, d.4 sierpnia wtargnęło w ziemie pskowskie, na miasto Opoczkę idąc naprzód,które obległo.Mieszkańcy dla obrony swej zrobili przed bramami most sztuczny, na cienkich li-nach umocowany do podpiłowanych palów, pod któremi nabite były w głębokim kanalekoły ostre i drzewca.Sami ukryli się za mury, oczekując szturmu.Nie wióąc nikogona murach, Witold sąóił, że twieróa opuszczona została; rzucił się ze swemi na mostgwałtownie, gdy wtem ukryci luóie, liny podcięli.Wielkie mnóstwo ludu zapadło sięi porozb3ało na palach, inni żywcem pobrani w niewolę i sroóe męczeni na murach,w oczach Witolda, bo ich ze skóry żywcem obóierano.To okrucieństwo dowoóące, żeOpoczanie bronić się postanowili do upadłego, zniewoliła Witolda ustąpić pod Woroneż.Lecz i tu nie lepiej mu poszło.Zagrożone miasto zawołało o pomoc do Pskowa; nadesłany posadnik Teodor z bo-jarami w poselstwie do w.księcia, ale to odepchnięte w początku zostało i szturm poszturmie przypuszczano bez ustanku.Szczególniejsza, naówyczaj gwałtowna burza, deszcze, ulewy; jedna zwłaszcza chwi-la z wiatrem, tak gwałtownym, że się wszyscy skończenia świata lękali, a Witold sam,chwyciwszy za słup namiotu, wołał Boże, zmiłuj się! zniewoliła do układów.Burzata, którą wojsko za złą wróżbę wzięło, ochotę mu do dalszej wyprawy odebrała.Woroneżzdał się na łaskę i okupem opłacił od zagłady.Pskowianie osaóali tymczasem Kotelnię.Odóiał siedmiotysięczny z Tatarami pod-stąpił pod nią i dognał Pskowian zmierzających do zamku, ale im tylko odjął trzyóiestuluói; reszta zamknęła się w groóie.Psków pod Woroneżem już proszący o przebaczenie, nie otrzymał go; w.książę pod-stąpił pod same miasto, którego przedmieścia popalone były.Tu już wśród szturmu, za wdaniem się posła wielkiego księcia Bazylego i AleksandraWłoóimierzowicza Aykowa, posadnicy Jakim i Teodor, przebłagali Witolda, który wziąłokupu tysiąc rubli, razem z Woroneżem 1450; chociaż zwycięzca zażądał ich 3 000.Jeń-ców oddano na porękę pośredników, a pieniąóe i więzniowie razem do Wilna na TrzyKróle dostawieni być mieli.Pskowianie opłacili jeszcze okup za jeńców swoich, którzydo pazóiernika następnego roku pozostali w Litwie.Z Polską w Grodnie starano się rozstrzygnąć małej wagi trudności o rozgraniczenieziem jej od Zakonu, w czasie bytności króla.Wysłane na ten cel poselstwo, wyrobiło narok następny zjazd, góie nareszcie arbitrowie ostatecznie postanowili granice Drezdenka,dotąd nieokreślone ściśle.W.książę Witold stawał w charakterze pośrednika i okazywałZakonowi przyjazniejszym niż kiedy.Z królem zaś przyjazń dawna nadwerężona odej-ściem od Brodnicy, już się na nowo skojarzyć nie mogła.Witold podeszlejszy wiekiem,zaczynał marzyć coraz goręcej o niezależnej koronie litewskiej, o utrzymaniu kraju tegoodrębnym od Polski.Usiłowania jego do zachowania charakteru narodowości uóielnej,ukazują się i w tem, że język litewski chciał uczynić językiem sądów i prawa.Ale Krzyżacyobawiający się tego wielkiego przedsięwzięcia, które by było pociągnęło wszystkie ludyplemienia litewskiego ku Litwie, odraóili to Witoldowi pod pozorem, iż język poganjeszcze jest wiarą ich i przesądami dawnemi przesiękły, że tępiąc go tylko i niszcząc, nowąreligię zaszczepić można.Ten jeden krok niebaczny Witolda, który rady krzyżackiej usłu-ze i nacy raszews i Litwa za Witolda 132chał, niezmiernie wpłynął na przyszłość.Z językiem znikło wszystko dawne, a pamiątkilitewszczyzny lud tylko, strażnik tej arki, przechował w lasach, wykołysał na odluóiu.Krzyżacy co óień większy wpływ uzyskiwali nad umysłem w.księcia; pochlebiającjego dumie, podsycali w nim myśl starania się o koronę litewską i ruską, podżegali go dooderwania się od Polski, którą osłabić było dla nich najpożądańszem.Witold zaślepiony naskutki, wziął do serca stać się niezależnym panem kraju, choćby na chwilę przed śmiercią,i umrzeć, pozostawując państwo swe silnem a uóielnem.1427Już w r [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki