[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ten fantastyczny wątek służyjako swoista metafora: wyraża dwudziestowieczną fascynację powierzchnią w miej-sce wcześniejszego szacunku dla głębi.Im więcej fantastycznych wątków w dzisiejszej prozie, tym bardziej w oczywi-sty sposób odsłania się jej zasadnicza funkcja wyjaśniająca i porządkująca przed-stawiane światy, nadająca im sensy symboliczne i moralne.Co za tym idzie, re-alizm jawi się jako nieosiągalny już nie tylko dlatego, że narzucałby światu jakiśjeden, apodyktyczny porządek, ale dlatego, że świata jako takiego, in crudo, w ogó-le pojąć się nie da bez odwołania do przechowywanego w domenie fantastyki zaso-21J.Dukaj Xavras Wyżryn i inne fikcje narodowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków2004; tenże Lód, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.22P.Huelle Ostatnia Wieczerza, Znak, Kraków 2007.52 Jarzębski Realizm podszyty fantastykąbu mitów i legend o charakterze znaczących, tzn.podatnych na tradycyjne proce-dury interpretacyjne fabuł.Rzeczywistość nowo zbudowanego kapitalizmu i no-wego, sterowanego przez system medialny społeczeństwa jawi się więc inaczejniż jeszcze przed dwudziestu laty jako historia bez puenty i wyższego sensu.Tego rodzaju sensowne zwieńczenia fabularne uzyskać w niej można tylko za cenęwbudowania w realność fantastycznych zakończeń lub fantastycznych czy mitolo-gicznych porządków sensotwórczych, które jak np.w powieściach Olgi Tokar-czuk, Jerzego Sosnowskiego bądz Stefana Chwina stawałyby się kręgosłupemutrzymującym zdarzenia w logicznym związku i nadawałyby im przynajmniejpozór konieczności.Dość osobliwe to zwieńczenie dyskusji o potrzebie realistycznego portretunowych czasów w Polsce.Okazało się bowiem, że pozostając w obrębie realizmujako poetyki niezwykle trudno uzyskać to, co wciąż zdaje się niezbędnie potrzeb-ne literaturze, a mianowicie poczucie sensu i moralnego ładu rządzącego powie-ściowymi zdarzeniami.Fantastyka jako proteza sensu wykorzystywana przez ab-dykujący z ambicji porządkowania świata realizm oto prawdziwie zabawny kressporów o konieczność napisania w nowej Polsce nowej wersji Przedwiośnia %7łerom-skiego.AbstractJerzy JARZBSKIJagiellonian University (Kraków)Realism Lined With FantasyAmong prose writings of the recent period, observable is an increased presence ofnovels and short stories mixing a realistic image of the reality with elements of fantasy.Numerous examples of this phenomenon testify to that writers and their characters find itrather hard to afford senses and administer justice to the world within the real, transferringthese functions into the domain of the fantastic.A sense of helplessness is thus also expressedagainst global processes which individuals have ceased to control.A traditional realism isunattainable as the world cannot be comprehended and explained any more without a stockof legends and myths stored and activated in the sphere of fantasy.53
[ Pobierz całość w formacie PDF ]