Eliza Orzeszkowa Nad Niemnem

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Bórniechętnie jakby usuwając się w głąb widnokręgu, zostawiał za sobą szerokie pasy karło-watych, kolczastych, białością piasku przeświecających zarośli i za nimi dopiero powoliwzb3ał się znowu w wysoką, ciemną ścianę.U stóp zarośli różowate wrzosy rozciąga-ły daleko swe suche, smętne girlandy, a potem już od krańca do krańca tej pustki niebyło nic prócz pomarszczonych, głębokich piasków i małych tumanów, które tu i ów-óie wzb3ały się na płaszczyznie lub na kształt znikomych dymów wytryskiwały i nikłynad okrągłymi, nagimi czołami pagórków.Ani drzewa, ani kwiatu, ani najdrobniejsze-go ziółka.%7ładnego też dzwięku oprócz krakania wrony, która ciężko i wysoko wyleciałaznad rzeki i w borze przepadła; żadnej barwy oprócz białości piasku i szarawej różowościwrzosów, żadnego ruchu oprócz sunących po niebie ciężkich, długich, mętną szarościąnabrzmiałych obłoków; żadnej woni oprócz suchego i krztuszącego pyłu, który wydawałsię oddechem tego miejsca.Stopy Justyny pogrążały się całkiem w miałkiej, suchej, gorącej topieli, a wzrok jej zezóiwieniem przesuwał się po tej pustyni, której nie wióiała nigdy, na którą też prawienigdy nie patrzało żadne luókie oko, bo żadna praca, żaden plon i żadna dokądkolwiekprowaóąca droga nie przywoóiła tu luókich kroków i zamiarów.Ale gdy spojrzałana towarzysza swego, większe jeszcze uczuła zóiwienie.Jan zdjął czapkę i zamyślonymioczami woóił po nagich szczytach pagórków.Miał postawę człowieka, który stanął naprogu kościoła i wpatruje się w ołtarz.Można by myśleć, że nigóie tyle, ile w tymmiejscu, nie czuł się człowiekiem i nigóie tyle nie doznawał luókich, wyższych, odcoóiennego życia dalekich uczuć i myśli.�� rozległy obszar.Nad Niemnem 138 Dawno tu nie byłem zaczął też takim głosem, jakim człowiek w progu świątyniprzemawia. Może pięć, może sześć lat nie byłem& Stryj woli na Mogiłę tamtą drogąchoóić, bo raz, jak przez te piaski szedł, twarzą wprost na ziemię upadł i z goóinę odpłaczu ryczał& Czegóż tak płakał? ze wzruszeniem, z którego przyczyn jeszcze sobie jasnosprawy nie zdawała, spytała Justyna. Bo długo chorym będąc, z chaty prawie nie wychoóił i pierwszy raz wtedy poswoim wskrzeszeniu te miejsce zobaczył, przez które kiedyściś z wielką kompanią jechał&Zrozumiała i więcej nie zapytała o nic.Jan ciągle na wzgórza patrząc, sam mówił dalej: Dla mojej pamięci to miejsce jest baróo ważne, bo ja tu, z tego pagórka, ostatniraz ojca swego wióiałem&Wskazujący palec ku jednemu z pagórków wyciągnął. Wiói pani, tam, ten trzeci od boru pagórek& Dniem i nocą, latem i zimą pustyon stoi i żadne nawet ziółko uczepić się go nie chce.A jednakowoż był kiedyś taki wieczór,że od góry do dołu zdeptały go luókie i końskie nogi i łez niemało na niego spadło& Pan to wszystko dobrze pamięta? A jakże! Pani i wiary dać nie może, jak pamiętam.Siedem lat podtenczas skoń-czyłem, ósmy mi szedł, to może i nie óiwno, że pamiętam.Uszli już byli kilkaóiesiąt kroków naprzód; Jan znowu twarzą zwrócił się ku pagór-kowi i stanął. Stąd Niemna nie widać zaczął ale my wtedy z tego pagórka dwie goói-ny albo może i trzy patrzali na rzekę, którą przepływały czółna i łoóie, z jednej stronyi z drugiej luói przywożąc.Od brzegu do brzegu zaś szedł i powracał promek na łoóiach,nieduży& Wszyscy przez te piaski przeszli, przejechali, i już ich widać nie było.Wieczórzrobił się majowy.Jak óiś pamiętam, że księżyc dobrze już posunął się do środka niebai tkwił nad samymi piaskami.Cichość panowała na rzece, na brzegach, tylko w borzesłowik śpiewał& Wtenczas ojciec pocałował matkę, cościś jej poszeptał, a potem mniez ziemi na rękach swoich podniósł i całować zaczął.Wprzódy nigdy mnie tak nie całował,bo człowiekiem był więcej pochmurnym niżeli wesołym i częściej w milczącym zamyśle-niu pogrążał się, niż okazywał to, co miał w sobie.Całkiem inaczej jak stryj Anzelm, którywesoły był, gadatliwy i cały na wierzchu.Podobno też za tę pochmurność i za te utapianiesię w myślach tak nadmiar ojca mego polubił pan Andrzej.Ale wtenczas ociec óieckoswe żegnający w zamkniętości swej nie wytrzymał, cisnął mnie do siebie tak mocno, żeaż bolało i mało nie tysiąc razy mnie pocałował.W tej samej minucie pan Andrzej żegnałsię ze swoją żoną i ze swoim synkiem; stała też tam panna Marta, która w tę porę młodajeszcze była, i kiedy troszkę wprzódy stryja żegnała, święcony medalik jakiś na szyi mupowiesiła; stało i więcej luói różnych ze dworu i z okolicy, może wszystkich osób zedwaóieścia.Nikt tam baróo głośno nie mówił, ale wszyscy rozmawiali, i zrobił się z te-go taki gwar, jak kiedy wiele razem rojów pszczół brzęczy.Do tego dwa konie osiodłanei pod pagórkiem tym stojące z niecierpliwości prychały, kopytami piasek grzebiąc.Kiedymnie ociec całować przestał i z rąk na ziemię wypuścił, tego momentu już nie pamiętam,to tylko pamiętam, że zobaczyłem go jeszcze, jak obok pana Andrzeja przez te piaskijechał.Widać baróo płakałem i za łzami wprzódy zobaczyć go nie mogłem, bo wten-czas dopiero zobaczyłem, kiedy już znajdował się na połowie drogi pomięóy pagórkamia borem.Księżyc tkwił wprost nad piaskami, a w jego światłości ociec i pan Andrzej je-den przy drugim na koniach równej piękności jechali.Jechali oni ani baróo prędko, anibaróo powoli, czapki ich karmazynowym kolorem świeciły, a konie pod nimi podnosiłysię równo, równo, jak przy muzyce& Nie obejrzawszy się ani razu, piaski na ukos tędyprzejechali i tam& wiói pani to miejsce, góie jodły mieszają się z sosnami, tam, w tymmiejscu z oczu naszych znikli& Słowik w borze śpiewał&Wyciągniętym ramieniem wskazywał punkt boru, ku któremu właśnie zbliżali siępowoli.W miarę zbliżania się do lasu piasek twardniał pod ich stopami; szli teraz poszeroko rozpościerających się różowatych girlandach wrzosów.Milczeli chwilę. I więcej nigdy już pan ojca swego nie wióiał? Zmierć, Walka Raz już tylko po tym ostatnim rozstaniu o nim usłyszałem.Pewno dobrze poświętym Janie, a może i około świętej Anny, bo zboże już na polu prawie dojrzewałoi góieniegóie żąć je zaczynali, stali my w okolicy, nad samym brzegiem, w tym miejscu,Nad Niemnem 139góie, pani wie, na naszym podwórku lipy rzędem rosną [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki