[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.- Dziękuję.Człowiek lubi usłyszeć coś takiego.- Ja te\ bym lubił - roześmiał się Painter.- Anglicy mają stare powiedzenie - przypomniał Gołowko.- Mając takichprzyjaciół, nie potrzebujemy ju\ wrogów .Wiecie coś jeszcze na ten temat?- Tak jest.Wygląda na to, \e oddano w nasze ręce cały zgromadzony zapasplutonu - relacjonował rozmówca Gołowki, przybyły z wojskowego instytutubadawczo-projektowego w Sarowej, na południe od miasta Gorki.Przybysz niezajmował się jednak projektowaniem broni, lecz naukową analizą tego, co działo sięw podobnych instytutach za granicą.- Sam puściłem te obliczenia na komputer.Teoretycznie jest nawet mo\liwe, \e wyprodukowali więcej plutonu, ale ilość, jakązwrócili, lekko przewy\sza podobną produkcję Pu 238 z identycznych reaktorów nanaszym terenie.Dlatego myślę, \e oddali wszystko co do grama.- Wiem, czytałem ten raport.Dlaczego prosiliście mnie o rozmowę?- Zapomnieliśmy w raporcie o jednej sprawie.- Mianowicie? - zapytał pierwszy zastępca przewodniczącego KGB.- O trycie.- A co to takiego? - Gołowko słyszał ju\ ten termin, lecz nie pamiętałdokładnie, co znaczy.Był ostatecznie ekspertem od dyplomacji i wywiadu, a nie odfizyki jądrowej.Przybysz z Sarowej równie\ nie wykładał podstaw fizyki od lat.- Wezmy wodór, najprostszy ze wszystkich pierwiastków.Atom wodoruskłada się z protonu, cząsteczki o ładunku dodatnim, i z elektronu o ładunkuujemnym.Jeśli do protonu dodamy neutron, który sam nie posiada ładunkuelektrycznego, powstanie izotop nazywany deuterem.Następny neutron, i ju\ mamy tryt.Tryt ma trzy razy większą masę atomową od wodoru, właśnie z powodu dwóchdodatkowych neutronów.Mówiąc zwyczajnie, neutrony to paliwo dla bombjądrowych.Kiedy je uwolnić z rozbijanych atomów, neutrony biegną na wszystkiestrony, bombardując i rozbijając następne jądra atomowe, dzięki czemu uwalniająnastępne neutrony.Innymi słowy, powodują reakcję łańcuchową, podczas którejuwalnia się gigantyczna ilość energii.Tryt jest szczególnie przydatny, bo w atomiewodoru nie powinno być ani jednego neutronu, a co dopiero dwóch.Dlatego tryt jestniestabilny i gubi swoje neutrony wraz z upływem czasu.Okres połowicznegorozpadu wynosi tu bodaj rok i dziewięć miesięcy roku - tłumaczył ekspert.- Je\elidodamy trytu do bomby atomowej, dodatkowe neutrony przyspieszają rozpad jąderplutonu czy uranu, zwiększają tempo reakcji łańcuchowej i wzmacniają ją od pięciudo czterdziestu razy.Mo\na więc dzięki trytowi zaoszczędzić cię\kie pierwiastkiu\ywane w bombach, to znaczy pluton i wzbogacony uran.Po drugie, jeśli umieścimytryt w odpowiednim miejscu w pobli\u bomby atomowej (nazywanej w takichwypadkach ładunkiem pierwotnym), rozpocznie się reakcja syntezy jąder atomowych.Mo\na ją oczywiście osiągnąć w inny sposób, u\ywając deuterku litu i wodoranu litu,które są stabilniejsze, ale przy niektórych rodzajach bomb nie ma to jak tryt.- Jak się wytwarza ten wasz tryt?- Najprościej umieszczając du\e ilości glinianu litu w reaktorze jądrowym izezwalając na termiczny przepływ neutronów.No, po prostu pozwala się cząsteczkomjakby omywać surowiec, napromieniowuje się go i zmienia lit w tryt przez wyłapanieczęści neutronów.Wewnątrz metali powstają bąble, pęcherzyki trytu.Przypuszczam,\e Niemcy produkowali w Greifswaldzie równie\ tryt.- Tak? Macie na to jakieś dowody?- Analizowaliśmy próbki tego plutonu, który nam oddali.Pluton ma dwaizotopy, odmianę Pu 239 i Pu 240.Na podstawie ich wzajemnej proporcji mo\naocenić wielkość przepływu neutronów w reaktorze.W tej niemieckiej próbce było zadu\o Pu 240.Oznacza to, \e coś hamowało swobodny przepływ neutronów, a tymczymś był prawdopodobnie tryt.Prawie na pewno tryt.- Na pewno?- Mechanizm fizyczny jest skomplikowany, ale daje bardzo ścisłe wyniki.Wwielu wypadkach mo\na na podstawie wzajemnej proporcji rozmaitych domieszekizotopowych określić na sto procent, z którego reaktora pochodzi dana próbkaplutonu.Podpisuję się pod wnioskami razem z całym zespołem. - Przecie\ te ich elektrownie sprawdzały komisje międzynarodowe? Nie ma\adnego zakazu produkcji trytu?- Niemcy zmylili parę takich kontroli, zresztą nie ma \adnych przepisów natemat trytu.A nawet gdyby były, ukrycie takiej produkcji to dziecinada.Gołowko zaklął pod nosem i spytał: - Ile wyprodukowali?- Nie da się stwierdzić.- Naukowiec wzruszył ramionami.- Elektrowniazresztą ju\ zamknięta, nie mamy \adnego dostępu do tego reaktora.- Tego trytu u\ywa się tylko do bomb?- Jasne, \e nie.Izotop przedstawia ogromną wartość handlową.Ma tęwłaściwość, \e fosforyzuje, świeci w ciemnościach, więc u\ywa się go do pokrywaniacyferblatów, celowników optycznych, rozmaitych wskazników i czego tam jeszcze.Drogocenny materiał, kosztuje około pięćdziesięciu tysięcy dolarów za gram
[ Pobierz całość w formacie PDF ]