[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.P.Bogoliepowa.Jest przy tym znamienne, że tak jakBogoliepow swoje rozważania poprzedził charakterystyką teorii Bogdanowa, również i Rytel w swojej ostatniejpracy pt.Gdzie jesteśmy? rozwój nauki organizacji wywodził od Bogdanowa.Nic w tym dziwnego, zważywszyiż Rytel uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Kijowie, a ,w czasie gdy ukazała się Powszechna naukaorganizacyjna (tektologia) Bogdanowa, przebywał w Rosji i nie jest wykluczone, że był jednym z pierwszych jejczytelników.Okazuje się więc, iż podobne pa-raiele, które łączyły dzieło Hauswalda z francuską myślą orga-nizacyjną, łączą dzieło Rytla z myślą rosyjską.Na marginesie warto dodać, iż Rytel bardzo interesował siędorobkiem francuskiej nauki w zakresie organizacji i jako dyrektor techniczny Zakładów Briańskich specjalniewyjeżdżał do Paryża, by zapoznawać się z pracami Fayola.Jednak  jak się wydaje  najdonioślejsze znaczenie w dorobku naukowym Rytla ma jego,,energetyczna" koncepcja oceny działań, wywodząca się w prostej linii od Emersona.Punktem wyjścia dlarozwinięcia tej koncepcji było sformułowanie równania pracy.Rytel pisał w Teoretycznych podstawachorganizacji: Jeżeli oznaczymy energię potencjalną, zawartą w czynnikach osobowych przez Eo i energię zawartą wczynnikach materialnych (maszynach, urządzeniach, witalnych siłach ziemi, promieniach słonecznych itp.) przezEm, to biorąc do obliczenia energię wchodzącą w grę tylko na badanym odcinku działalności, możemy podaćnastępujące równanie pracy:E = Eo + Em = R + Sn + Su+ Sm> + Sb gdzie:R  wynik działalności (wyrażony w tych samych jednostkach),Sn  straty nieuniknione, związane z przebiegiem działalności,Su  straty nieuniknione w danych warunkach, lecz dające sięusunąć przy zmianie warunków,Sm  straty dające się usunąć w obecnych warunkach, czyli marnotrawstwo,Sb  straty bezczynności, pochodzące z niewykorzystania przez osoby działające możliwości energiimaterialnej.".Zadaniem kierownictwa powinno być dążenie do likwidacji wszelkiego rodzaju strat z wyjątkiem stratnieuniknionych.Wówczas będzie możliwe osiągnięcie wyniku idealnego (Ri = R + Su + Sm + Sb) przy danymzasobie energii lub też zmniejszenie do minimum zasobu energii zużytej (E' = R + Sn) E' = E  (S n+ Sm+ Sb).Równanie pracy pozwala na sprecyzowanie pojęcia sprawności i skuteczności działań.Sprawnościąnazywał Rytel stosunek wyniku działalności do pracy lub energii włożonej R/E, przy czym E z równania pracywynika, iż ta wielkość stosunkowa jest zawsze mniejsza od jedności.Lecz samo określenie sprawności na pod-stawie rzeczywistych parametrów wyniku i nakładu nie daje jeszcze dostatecznych przesłanek do wyczerpującejoceny rozpatrywanej działalności.Aby taką ocenę uzyskać  i tu tkwi kapitalna, z niewiadomych przyczynpomijana w opracowaniach z zakresu teorii ocen prakseologicznych, myśl Rytla  trzeba najpierw ustalićwzorzec działania. Wzorzec jest to zadanie, kres, układ lub stan, który ma osiągnąć organ lub ugrupowanie działające" lub pewna idealna dla danych warunków i możliwa do osiągnięcia wielkość, w szczególności najlepszy wynik wdanych optymalnych warunkach, tj.wynik osiągnięty przy maksymalnej sprawności".Dopiero porównaniesprawności maksymalnej ze sprawnością rzeczywistą  dla danego działania  pozwoli uzyskać prawidłowąocenę.Jednak rzadko zdarza się w praktyce, aby dla danego działania można było swobodnie ustalać zarównopoziom wyniku jak i nakładu, i w ten sposób znajdować relację optymalną między tymi wielkościami.Na ogół,albo nakłady pracy możliwe do zastosowania są ograniczone, albo chodzi o uzyskanie określonego wynikuużytecznego.W pierwszym przypadku oznacza to maksymalizację wyniku użytecznego przy danych nakładach,w drugim minimalizację nakładów przy danym wyniku użytecznym.Dla obydwu  traktowanych alternatywnie przypadków Rytel zaleca posługiwanie się skutecznością działania jako miernikiem oceny.W odniesieniu do wariantu pierwszego skuteczność określa się przez odniesienie wyniku rzeczywistego dowyniku maksymalnego (wzorcowego).Tę postać skuteczności określa się mianem wydajności.Natomiast jeślibędzie się eliminować z rozważań wynik, przyjmując iż jest on wielkością stałą, to skuteczność można określićna drodze porównania nakładów minimalnych (wzorcowych) z nakładami rzeczywistymi.W tym ujęciuskuteczność nazywa Rytel oszczędnością.Trzeba tu dodać, że w jego ujęciu, jeśli sprawność charakteryzuje sięinterpretacją energetyczną, to obydwie postaci skuteczności cechuje interpretacja ekonomiczna.Zarówno wynik,jak i nakład mierzone są w Jednostkach wartościowych [ Pobierz całość w formacie PDF ]