xx lecie miÄdzywojenne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.lDRAMATURGIA OKRESU MIĘDZYWOJENNEGOll„ŻEGLARZ” J.SZANIAWSKIEGOllCechy dramatullwartka, spójna akcjallbohaterzy mają charakter realistycznylllogika zdarzeń, prawdopodobieństwollChwyty literackiellobecność liryzmu, ironiillwprowadzenie szeregu aluzji i niedopowiedzeńlltematyka utworów dotyka spraw o charakterze uniwersalnymllkonfrontacja dobro-zło, ludzkich pragnień, ideałów skonfrontowanych z rzeczywistością, codziennościąlKapitan Nut - oficjalnie postać bardzo romantyczna, ma kochankę, do której pisze wiersze, jest człowiekiem honoru, przedkłada go ponad wszystko, nieustraszony, przystojny, zadbany, godzien naśladowania.Po pojawieniu się Jana okazuje się, ze listy wcale nie są romantyczne, kapitan przewoził opium, wygląd się nie zgadzał, prowadził hulaszczy tryb życia, nadużywał alkoholu i narkotyków, wyspę odkrył przez przypadek, bo załoga była pijana.Dwa obrazy zupełnie różnych postaci kontrastują ze sobą.Dotykamy relatywizmu prawdy, która jest względna.Dwa sprzeczne opisy, żaden z nich nie jest do końca prawdziwy.Nie ma potwierdzeń tylko domniemania.Każdy potrzebuje pewnego ideału aby potem móc stosować go w życiu.Ujawnienie prawdy może sprawić krzywdę.Szacunek dla bohaterstwa, odwagi.Ludzie potrzebują wzorów, bowiem potrzebny jest cel, ambicje.Ideały wzbogacają ich, wyzwalają w człowieku dumę.Mity są dobre, choć mogą być niebezpieczne jeśli ocierają się o fanatyzm.Mogą służyć manipulowaniu ludźmi.Mogą prowadzić do zagrożeń ale są potrzebne.l„SZEWCY” I.WITKIEWICZAllTeoria czystej formy w teatrzelJest to stworzona przez Witkacego koncepcja teatru, mająca go całkowicie zrewolucjonizować.Teoria czystej formy dotyczyła wyłącznie teatru i przeciwstawiała się tradycji - zarówno dramatowi naturalistycznemu, jak i symbolicznemu.Celem spektaklu nie jest naśladowanie rzeczywistości, lecz wprowadzenie widza w inny niż życiowy wymiar przeżywania, w sferę uczuć metafizycznych.Celem jest zaskakiwanie widza.Teatr czystej formy miał zrywać z wszelkimi schematami tradycyjnego teatru, z logicznym związkiem pomiędzy przedstawionymi zdarzeniami oraz wypowiedziami bohaterów i ich działaniami.Witkacy dopuszczał rozbieżność pomiędzy czynami postaci z wypowiadanymi przez nie sądami, zmienność psychiki, przeistaczania się jednych postaci w inne, zamiany ról.Widz oglądający spektakl Czystej Formy powinień mieć wrażenie, że śni jakiś dziwny sen.„Szewcy” posiadają istotny związek z rzeczywistością społeczną i polityczną, ale możemy także odnaleźć w tym dramacie pewne elementy Czystej Formy.Widoczne jest tu dążenie do rozwijania iluzji, rzeczywistości na scenie, czyli powstrzymywania widza od wiary, że to, co dzieje się na scenie, rozgrywa się na prawdę.Służy temu kreacja bohaterów.Nie są oni przedstawiani realistycznie, tzn.nie są w pełni reprezentatywni dla swojej warstwy społecznej (na przykład szewcy są tylko umownymi szewcami ponieważ czasami mówią i myślą jak filozofowie, posługują się skomplikowanymi pojęciami i wypowiadają zdania w wielu językach).Świat przedstawiony w dramacie Witkacego, choć wiąże się ze światem realnym, to jednak nie pasuje do niego, nie stanowi jego wiernego odbicia lecz obraz wykrzywiony, zdeformowany, groteskowy.Komizm i tragizm współistnieją obok siebie.Prezentowane zdarzenia zaskakują i szokują widza, natomiast nie mają go wzruszać.Wulgarne imiona bohaterów a także wulgarny i ostry sposób ukazania erotyzmu.Dziwaczny jest także język, jakim mówią bohaterowie, będący mieszaniną gwary, stylu naukowego i dziwnych przekleństw - neologizmów utworzonych na wzór popularnych przekleństw.Porządki społeczne i polityczne zmieniają się kolejno w wyniku przewrotów rewolucyjnych.* Porządek kapitalistyczny.Hołduje on ustalonej hierarhii społecznej, która narzuca ludziom ograniczenia.Szewcy muszą naprawiać buty lepszym, stojącym wyżej - np.prokuratorowi, który jako przedstawiciel burżuazji jest poniżany przez księżną, reprezentantkę arystokracji.Ten podział społeczny wywołuje wzajemne niechęci, nienawiści, antagonizmy pomiędzy warstwami, zwłaszcza, że wiąże się także z różnicami w poziomie życia i posiadaczy władzy.Pojawiają się marzenia o rewolucji, nagłej zmianie całego układu społecznego.Przewrotu dokonuje Prokurator, ale w rewolucji tej dąży wyłącznie do obrony własnej pozycji, własnych praw i wygodnego życia.Decyduje się na ten krok w obawie przed rewolucją szewców, która mogłaby przybrać krwawy charakter.W swoich działaniach wspiera się na organizacji Dziarskich Chłopów, w której panuje kult siły, ślepa wierność i posłuszeństwo przywódcy, rezygnacja z indywidualnych dążeń na rzecz realizacji rozkazów wodza.Są to dylematy ustroju faszystowskiego, totalitarnego, w którym zorganizowana siła panuje nad niezorganizowanym tłumem - skłóconymi szewcami.Gdy szewcy przepowiadają swoją rewolucję i tworzą ustrój komunistyczny, zmiana porządku społecznego polega na odwróceniu ról, podkreślonym w dramacie groteskowym zachowaniem się szewców chodzących w kolorowych pidżamach, uznawanych przez nich za dowód panowania i uprzywilejowanych pozycji.Władzę teraz sprawują szewcy a dotychczasowe warstwy panujące zostają obalone i poniżone.Działania nowej władzy przypominają posunięcia władzy komunistycznej (zniszczony zostaje przywódca rewolucji, kwestia chłopska zostaje rozwiązana siłą).Dochodzi do następnego przewrotu, po którym powstaje nowy bliżej nieokreślony totalitaryzm, w którym ludzie szkoleni są jak automaty [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki