Szyjewski Andrzej Religia Słowian

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie-wątpliwie taką postacią jest Jaryło, a być może też, jakojego wariant, połabski Jarowit.Problem bóstwa żeńskiegoZdaniem historyków religii przejście ze zbieraczo-łowieckiego paleolitu do rolniczego neolitu wiązało sięze wzrostem znaczenia symboliki kobiecej i wykreowa-niem postaci Wielkiej Bogini Matki, określanej też jakoBogini Zmierci w %7łyciu, która rodziła, zachowywała i za-bierała życie wszystkim swym dzieciom: roślinom, zwie-rzętom, ludziom i ciałom niebieskim.Jej kult miał zdo-minować zachowania religijne, a inne boskie postaciebyły jej w pełni podporządkowane.Część badaczy idziedalej, określając wczesny neolit jako epokę matriar-PROBLEM B�STWA %7łECSKIEGO125chatu, kiedy kobiety jako ucieleśnienia Bogini spra-wowały pełnię władzy, a mężczyzni byli im podporząd-kowani.Większość pózniejszych bóstw kobiecych jest,w myśl tej koncepcji, dalekim echem kosmicznej Ma-cierzy, jej personifikowanymi atrybutami, np.boginiewładzy, wojny, miłości, wiosny, narodzin, śmierci itp.Niewiele jest śladów żeńskich bóstw w zródłach sło-wiańskich, choć istnieją prace próbujące ukazać Słowianjako społeczność matriarchalną.Autor jednej z nich,Evilo Gasparini44, dowodzi, że sposób zawierania mał-żeństw u Słowian (swoboda wyboru małżonka przezdziewczynę, korzystne miejsce wdowy w prawie zwy-czajowym) wskazują na dawny matrylinearyzm, czyliliczenie pochodzenia w linii żeńskiej.W myśl zasadymatrylinearyzm = matriarchat Gasparini zajął się tropie-niem Bogini o cechach lunarnych, wskazując na Mokosz,Siwę, Marzannę, a nawet demonologię żeńską czy BabęJagę jako różne nazwy tego samego bóstwa.Wychodząc z zestawu cech Wielkiej Bogini, próbo-wano niegdyś stworzyć obraz bogini %7ływi, której dome-ną jest życie jako takie.Przesłanką istnienia takiej po-staci były Roczniki czyli kroniki sławnego KrólestwaPolskiego Długosza, który w ramach opisu pradziejówPolski pisze o wierze przodków, wymieniając wśród sze-regu rzymskich bogów i bogiń takie postacie:Dianie natomiast, uważanej według wierzeń pogańskich zaniewiastę i dziewicę zarazem, matrony i dziewice oddawa-ły cześć przez składanie przed jej posągiem wieńców.Rol-nicy zaś i prowadzący gospodarkę rolniczą czcili Cererę,44E.Gasparini, Il Matriarcato slavo; antropologia culturale dei Protoslavi,Firenze 1973.ZAGINIENI BOGOWIE126na wyścigi składając jej w ofierze ziarna zbóż.Za bóstwouważali też pogodę i także nazwali je Pogodą, czyli daw-cą dogodnego powietrza.Był też bóg życia zwany %7ływia[%7ływie].A jako że państwu Lechitów wydarzyło się po-wstać na obszarze zawierającym rozległe lasy i gaje, o któ-rych starożytni wierzyli, iż zamieszkuje je Diana i że Dianarości sobie władztwo nad nimi.Cerera zaś uważana była zamatkę i boginię urodzajów, których dostatku kraj potrze-bował, [przeto] te dwie boginie: Diana w ich języku Dzie-wanną [Dzewana] zwana i Cerera zwana Marzanną [Ma-rzyana], cieszyły się szczególnym kultem i szczególnym na-bożeństwem.Panteon Długosza, poddany druzgocącej krytyce jesz-cze przez Br�cknera, jest jednak do pewnego stopniazbieżny z fragmentem Kroniki Helmolda, poświęconymgłównym bóstwom Obodrytów w czasie umacniania siępogaństwa za rządów Niklota.Odradzał się w owych dniach po całej Słowiańszczyzniewieloraki kult bałwanów i praktyki zabobonne.Albowiemoprócz świętych gajów i niebożąt [oryg.lucos atque pena-tes], w które obfitowały pola i miasta, najpierwszymi i naj-ważniejszymi byli Prowe, bóg ziemi starogardzkiej, Siwa,bogini Połabian czyli Raciborzan, i Radogost, bóg ziemiObodrytów.[.] Przydarzyło się zaś, że w drodze przybyli-śmy do gaju, który jest jedyny w tym kraju, cała bowiemokolica jest płaska.Tam wśród bardzo starych drzew zoba-czyliśmy święte dęby, które były poświęcone bogu owejziemi zwanemu Prowe.U Słowian istnieją rozmaite ro-dzaje bałwochwalstwa, nie wszyscy bowiem zgodnie prak-tykują te same zabobonne obrządki [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki