POLO MARCO OPISANIE WIATA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cirozbili wojska Li Tana.ale jego samego pojmali dopiero po kilkumiesiącach oblężenia miasta Tsi-nan-fu (jesień 1262), dokąd się schronił igdzie się obwarował.Li Tan został jako zdrajca stracony, a Sungowieprzyznali mu pośmiertnie zaszczytny tytuł.Marko Polo poprawnie zapisał imię Li Tana i jego tytuł sangon;odpowiada on chińskiemu sjang-kung, pan minister", i jest grzecznąformą tytułu ministra (cz'eng-sjang).Opowiadanie o zdradzie Li Tana odnosi się raczej do Cziang-li aniżeli doTandinfu.Adżuła Adżuł (chińskie A-czu, A-czu-lu) był ojcem Na-jana, tegosamego Najana, który zbuntował się przeciwko Chu-biłajowi.Dziełachińskie charakteryzują Adzuła jako dzielnego, energicznego i mądregowodza, który należał do elity wodzów Wielkiego Chana.Brał on udział woperacjach woj-skowych w południowo-zachodnich Chinach (J�n-nan),na półwyspie Indochińskim (Tonkin; 1257 1258), ukaraniu Li Tana,oblężeniu miasta Sjang-jang (1267 1273) i zdobywaniu miast w dolinierzeki Jang-tse-kiang (do Nankingu 1275) i stolicy Sungów, Hang-czou(1275) i wreszcie w wyprawie przeciw Chajdu (1276).Jego życioryszawarty jest w J�an-szi (rozdz.CXXVIII).Mangataja Kronika chińska J�an-szi nazywa tę osobistość Nan-kia-taj, co zresztą jest bez większego znaczenia.bo obie formy są urobioneod terminu Mangia lub Nangia.oznaczającego mieszkańców Chinpołudniowych (Man-kia lub Nan-kia).Nangiataj wydał rozkaz straceniaLi Tana.CXXXVISindżumatu Nie ulega wątpliwości, że pod tą nazwą kryje siędzisiejsze miasto Tsi-ning-czou w prowincji Szan-tung, które leży nadKanałem Cesarskim, między miastami Wen-szang i Tung-p'ing, a któreza czasów Chubiłaja zwało się Sin-czou.Wielki Chan przeprowadził tuwielkie roboty irygacyjne, dzięki którym miasto Sin-czou stało sięrzeczywiście matu (chińskie ma-t'ou), tj.miejscem wyładunku i za-ładunku towarów.Zachodowi Miasto Tsi-ning-czou leży na obszarach, przez któreprzepływa kilka mniejszych rzek.Rzeką, o której mówi nasz podróżnik,jest naturalnie Kanał Cesarski, ale jego dane orientacyjne należypoprawić na południowy wschód i północny zachód.CXXXVIILindżin Na ogół przyjmuje się, że Lindżin (Li[n]gin) Marka Poloodpowiada dzisiejszej miejscowości Lin-ts'ing-hien leżącej nad KanałemCesarskim w prowincji Szan-tung, na północny zachód od Tsi-ning-czou.Widocznie Marko Polo nie pamiętał o faktycznej kolejności zwiedzanychmiast.CXXXVIIIPindżu Prawdopodobnie jest to dzisiejsze miasto P'ei-czou (wwymowie lokalnej P'i-czou) leżące nad Kanałem Cesarskim, prawie napograniczu prowincji Szan-tung i Kiang-su.CXXXIXCzindżu Prawdopodobnie jest to dzisiejsze miasto Su-ts'ien-hienleżące w prowincji Kiang-su, nad Kanałem Cesarskim.O innym mieście, które Marko Polo nazywa tak samo, zobacz niżej(rozdział CXLIV).Pływa Marko Polo jest chyba jedynym podróżnikiem europejskim,który pisze o rzece Huang-ho jako o ważnej arterii komunikacyjnej.Jegosłów jednakże nie potwierdza żaden z podróżników.Przeciwnie, wszyscypodnoszą, że prąd rzeki jest tak wartki, a koryto przecinają liczne progi,że zaledwie na niewielkich przestrzeniach jest dostępna dla żeglugi, którązresztą obsługują małe dżonki.Kajdżu Najbliższą dzwiękowo formą chińską jest Haj-czou.MiastoHaj-czou leży w prowincji Kiang-su.Jednakże położenie wyznaczoneprzez Marka Polo odpowiada bardziej miastu An-tung, które leżydokładnie naprzeciw Huaj-an-czou (Kojgandżu), a które zwało sięniegdyś Haj-an.O Koj-gandżu zobacz niżej (rozdział CXLI).CXLFakfur Wyraz fakfur jest inną odmianą starego irańskiego tytułubagpur (syn Boga), podobnie jak tytuł indyjski dewa-putra.W dziełach autorów muzułmańskich bagfur, fagfur oznacza stalewładców Chin, jest więc tłumaczeniem chińskiego tytułu cesarza t'ien-tsy(syn Nieba).Fagfur oznacza również produkty przywożone z Chin,szczególnie porcelanę.W tym znaczeniu zna go także język polski wformach far-fur, farfurka.Wojownikiem Nie wiemy, o którym cesarzu z dynastii Sung MarkoPolo mówi.Część jego opowiadania można bowiem odnieść do cesarzaLi-tsunga (1225 1264) i jego następcy, Tu-tsunga (1264 1275), częśćzaś do ostatniego legalnego władcy, Kung-tiego (1275 1276) i jegodwóch braci,których proklamowano cesarzami już po katastrofie Sungów.ZarównoLi-tsung, jak i jego następca stronili od wojen, a za to oddawali sięgodziwym, a częściej jeszcze niegodziwym rozrywkom w otoczeniulicznego haremu i dworaków oraz rozważaniom filozoficznym opodkładzie nauki Konfucjusza i jego uczniów.O ile sami władcy bylisłabi i nieudolni, a ich wszechmocni doradcy zli i tchórzliwi, o tyledowódcy armii i garnizonów odznaczali się odwagą, bezinteresownością iprzywiązaniem do dynastii.Te właśnie zalety wodzów chińskichsprawiły, że sukcesy Mongołów nie były błyskawiczne i zwyklekosztowały wiele ofiar.Położenie Sungów było bez wyjścia.Tragizm ich położenia wynikał wdużym stopniu z faktu, że Sungowie nie doceniali Mongołów i niedostrzegali celów ich polityki.Mało zajmując się sprawamipaństwowymi łatwo dawali się opanować i oszukać złym doradcom,którzy nie przebierali w środkach, aby jak najdłużej utrzymać się przywładzy.Intrygi, przemożny wpływ haremu, pozbawiona realnychpodstaw pewność siebie, pogarda dla barbarzyńców, jakimi w przekona-niu Sungów byli Mongołowie oto co ich zgubiło.Początek wojny przeciwko Sungom przypada jeszcze na okres rządówWielkiego Chana �gedeja (1234); Mongołowie posunęli się do rzekiJang-tse-kiang (1239).Po jego śmierci działania wojenne podjął dopieroczwarty Wielki Chan M�ngke, który osobiście kierował operacjami wśrodkowych Chinach, Chubiłaj zaś podbijał obszary Chin zachodnich ipo-łudniowo-zachodnich [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki