[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dotyczy to zwłaszcza filmów telewizyjnych, z regułyprzeznaczonych do jednorazowego wyświetlania.Jeżeli zaś ograniczyć się do opinii jakiegoś gronaoceniającego film przed jego publicznym wyświetleniem, to taka opinia może okazać się bardzo odległa odpóz
niejszej opinii ogółu odbiorców, a poza tym w filmie już wykonanym nie sposób wprowadzić (pozaniektórymi wycięciami) poważniejsze poprawki, jak np.zmiana aktora o wyglądzie niezbyt pasującym docharakteru kreowanej postaci.Trudności tego rodzaju nie nastręcza zastosowanie teorii cybernetycznej.Dokonanie ocenyprzedstawionych charakterów jest możliwe bez czekania na opinie odbiorców, a nawet - jeżeli chodzio filmy - przed ich wyprodukowaniem, jedynie na podstawie scenariusza, byleby wystarczającokompletnego.Z grubsza biorąc, zasady cybernetycznej teorii oceny dzieł z punktu widzenia przedstawionych w nichcharakterów można wprowadzić do systematyki obejmującej cztery kategorie.Są one sformułowane poniżejw kierunku wzrastających wartości.1) Do najniższej kategorii należą dzieła, w których charaktery postaci są przedstawione niespójnie, jakgdyby zostały skonstruowane z fragmentów zaczerpniętych od zupełnie innych osób, np.gdy wśród rysówegzodynamicznych pojawia się ni stąd ni zowąd rys endodynamiczny, a potem statyczny, albo gdy postaćo szerokim charakterze nagle zachowuje się z przejawami wąskiego charakteru, albo też gdy jej charakterzmienia się w kierunku od statyzmu do egzodynamizmu, itp.Nie ma jednak niespójności w przejawachsąsiednich dynamizmów, jeżeli ma to służyć do zaznaczenia dużej szerokości charakteru przedstawionejpostaci.2) Do nieco wyższej kategorii należą dzieła przedstawiające charaktery postaci wprawdzie spójnie, aleogólnikowo, np.gdy postacie są przedstawione za pomocą rysów stereotypowych, uchodzącychpowszechnie za oczywiste: zła macocha, bogaty wyzyskiwacz, ponury dywersant, energiczny dyrektor,bezstronny sędzia, itp.Mankamentem przedstawiania charakteru takich postaci jest nie zarysowanie granicich tolerancji.3) Do wysokiej kategorii należą dzieła przedstawiające charaktery postaci szczegółowe, z bliskimkompletności zarysowaniem parametrów charakteru, np.inteligencji, talentu, dynamizmu, tolerancji itd.4) Do najwyższej kategorii można zaliczyć dzieła przedstawiające nie tylko parametry charakteru, lecztakże ich przemiany z upływem czasu.22Dla ilustracji tych zasad przytoczymy kilka przykładów.Z głównych postaci  Quo vadis Sienkiewicza najsłabiej opracowana jest Ligia, można o niej powiedziećtylko tyle, że ma charakter statyczny z odcieniem egzostatycznym, ale nie wiadomo o jakiej tolerancji, niemówiąc już o innych parametrach charakteru - jest to ujęcie kategorii II.Natomiast najpełniej przedstawionyjest charakter Petroniusza, jest to charakter egzostatyczny ( arbiter elegantiarum ), który z czasemprzemienia się w statyczny (pryncypialność widoczna w przedśmiertelnym liście do Nerona).Ponadto,precyzyjnie zarysowana jest tolerancja Petroniusza, np.w postępowaniu z Neronem i Tygollinem widaćgranicę, do której się posuwa, ale jej nie przekracza.Jest to niewątpliwie ujęcie kategorii IV, nic więcdziwnego, że ogół czytelników uważa postać Petroniusza za najbardziej interesującą.Podobnie do najwyższej kategorii należy ujęcie charakteru Kmicica z  Potopu.Kmicic pojawia się napoczątku książki jako kończący się egzodynamik, który już na oczach czytelników staje się egzostatykiem.Na tym etapie Sienkiewicz wyposażył go w krystalizację z pozornego składnika statycznego (wierność dlazdrajcy Radziwiłła mylnie pojmowana jako cnota) na rzeczywisty składnik statyczny (wierność ojczyz
nie).Celnie też skojarzył go Sienkiewicz z endostatyczną Oleńką.W końcu książki charakter Kmicica przechodziw statyzm, a dalsze losy swego bohatera Sienkiewicz taktownie przemilcza i łatwo zrozumieć dlaczego [ Pobierz całość w formacie PDF ]