william dodd dziennik ambasadora w Berlinie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Opowiadał mi o swoim wyjezdzie w lecie ubiegłego roku na wystawę światową iUniwersytet Chicago, gdzie miał wykłady, jak wiem skądinąd, cieszące się wielkimpowodzeniem.Stanowisko swoje ma opuścić z dniem 1 stycznia 1934 roku.Wiedząc jakdobrze znany jest w Stanach Zjednoczonych i Anglii, nie mogę zrozumieć, jak rząd Hitleramógł sobie pozwolić na to, aby go zwolnić.Zrobił na mnie wrażenie szlachetnego człowieka,posiadającego wysokie kwalifikacje.Gdy wyszedł, podyktowałem list do InstytutuCarnegiego w Nowym Jorku z prośbą o przyznanie mu stypendium w wysokości jegodwuletnich poborów, licząc na to, że przez ten czas niemiecki minister oświaty Bernhard Rustznajdzie sposób, żeby go reaktywować.19 listopada 1933.Niedziela.Dwa miesiące temu zgodziłem się mieć wykład o Marcinie Lutrze dla niemiecko-amerykańskiej organizacji kościelnej Forum".Nie wiedziałem wówczas, że rząd ustanowił wlistopadzie Dzień Lutra, w którym to dniu wysoko postawione osoby urzędowe miaływygłosić przemówienia poświęcone wielkiemu reformatorowi.Podałem datę 19 listopadajako dla mnie najodpowiedniejszą.Gdy w pazdzierniku, około 15-go, władze postanowiływszcząć kampanię propagandową, mającą na celu uzyskanie aprobaty społeczeństwa dlawystąpienia Niemiec z Ligi Narodów, wybrały jako Dzień Lutra niedzielę po wyborach, 19listopada.W tych warunkach mój wykład mógł zrobić wrażenie jakiegoś na wpół oficjalnegowystąpienia, co byłoby dla mnie trochę krępujące.Ale na to nie można było już nic poradzić.Zjawiłem się o wyznaczonej godzinie w kościele, który był wypełniony do ostatniegomiejsca, część osób stała.Swoje przemówienie starannie przygotowałem; jego odbitki zostałydoręczone niemieckim i amerykańskim dziennikarzom.Jakiś hitlerowski dostojnikprzedstawił mnie publiczności i oświadczył, że Hitler to drugi Luter.To niezwykłespostrzeżenie nie zyskało aplauzu słuchaczy.Mimo że dwie trzecie obecnych stanowiliNiemcy, słuchano uważnie każdego mojego słowa co dało mi dużo do myślenia.Mówiłemprzez godzinę, opisując drogę życiową Lutra tak, jak bym to uczynił przemawiając dosłuchaczy amerykańskich.Gdy skończyłem, oklaski były niezwykle silne, a wielukorespondentów, zarówno niemieckich jak amerykańskich, prosiło o dodatkowe odbitkiprzemówienia.Było dla mnie rzeczą jasną, że Niemcy życzyli sobie, abym mówił publicznie otym, o czym im samym nie wolno mówić nawet prywatnie, a więc przede wszystkim oreligijnej i osobistej wolności.20 listopada 1933.Poniedziałek.Byłem dzisiaj u von Neuratha, w jego biurze, żeby się poskarżyć na władze niemieckie,które odpieczętowały mój list do przywódcy %7łydów w Chicago, Leo Wormsera.Było toposunięcie wyjątkowo obrazliwe, gdyż list był zaopatrzony w pieczęcie i plomby StanówZjednoczonych, a problem żydowski jest szczególnie drażliwy od samego początku megourzędowania w Berlinie.Minister spraw zagranicznych robił wrażenie bardzo zażenowanego,ale jestem przekonany, że nie zrobi lub nie będzie mógł zrobić niczego, żeby zapobiecpowtórzeniu się takich incydentów.Napisałem do Wormsera, prosząc go o zwrot mego listu,żeby zobaczyć, czego się rząd niemiecki o mnie dowiedział.21 listopada 1933.Wtorek.Dziś wieczorem byliśmy z żoną na obiedzie u dr.von B�lowa.Jedynym gościem, którymnie interesował, był dr Schacht; wśród pozostałych było paru książąt ze swastyką naramieniu, symbolem absolutnego oddania F�hrerowi i jakiś były dowódca morskiej jednostki,który odegrał pewną rolę w wojnie światowej; mówił o swych przygodach takim tonem, jakbysię spodziewał wkrótce je przeżyć na nowo.Von B�low i jego siostra, pełniąca rolę pani do-mu, zachowywali się bardzo skromnie, chętnie jednak opowiadali o tym, że ich rodzinapochodzi jeszcze z XIII wieku i liczy 1500 członków, rozproszonych po całych Niemczech,którzy od czasu do czasu zbierają się dla uczczenia wielkości swego rodu.Wielu zginęło wczasie wojny światowej.Nie usłyszałem ani jednego słowa, które by wskazywało, żektokolwiek uważał, iż sprawa, o którą Niemcy wówczas walczyli, nie była słuszna.23 listopada 1933.Czwartek [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki