[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wszak do 7 lutego 999 r.w Pradzewcią\
jeszcze rządził Bolesław II, który w 995 r.splamił się podstęp-nym wymordowaniem wszystkich pozostałych wówczas w Czechacho wzbogacenie oficjalnej tytulatury przez odwołanie się do osobistych relacji ze świę-tym opiekunem - np.sanctus Kyliani vicarius czy Servus Eusebii.Była to więc swegorodzaju figura retoryczna, której u\
ywano w sytuacjach oczywiście zrozumiałych,np.podczas synodu.48 Niezbyt pomocne są tu spekulacje, czy jednak  w oryginale tytuł Gaudentegobył nieco bardziej rozbudowany, np.archiepiscopus Poloniensis (lub: Sclavaniensis)tituli s.Adalberti" (J.Strzelczyk 2000b, przyp.12), ani te\
oparte na póz
nej informacjiKosmasa ( Gaudentius.ordinatus est episcopus ad titulum Gnesdensis ecclesie", a.a.999) przekonanie, \
e jednak  Gaudenty jeszcze jako biskup został w Rzymie przypi-sany do �tytułu Kościoła gniez
nieńskiego�" (G.Labuda 2006b, s.170).281Sławnikowiców.Z
wie\
a pamięć o tej zbrodni czyniła robienie jegonastępcy cennego prezentu w postaci arcybiskupstwa św.Wojciecha,którego wszak czeski ksią\
ę dwukrotnie zmusił do ucieczki, moralnienie do przyjęcia.Tym bardziej \
e Bolesław III niedługo po śmierci ojcawypędził z Czech swoich młodszych braci (Jaromira i Udalryka) orazksię\
nę wdowę Emmę, która prawdopodobnie była córką z pierwszegomał\
eństwa Adelajdy - babki Ottona III49.Dlatego właśnie  grzesz-ne Czechy", jak je nazwał Bruno z Kwerfurtu {śywot pięciu braci mę-czenników, 11), nie dostały w 1000 r.\
adnej relikwii św.Wojciecha,chocia\
cesarzowi niewątpliwie zale\
ało na promowaniu jego kultuw Europie.Z tego punktu widzenia nominację Gaudentego (jednegoz dwóch pozostałych jeszcze przy \
yciu Sławnikowiców) mo\
na więcuznać wręcz za przestrogę skierowaną właśnie do Pragi.Nie widać te\
, jakie polityczne korzyści Otto III mógłby odnieśćz podnoszenia rangi zwasalizowanych Czech, których władcy, sprzy-mierzeni z pogańskimi Połabianami, wielokrotnie występowali przeciwSasom, przeciw ottońskim interesom dynastycznym i przeciw samemuOttonowi III (por.te\
K.Gorich 1991 i G.Labuda 1997).Poza tym,usamodzielnienie Kościoła czeskiego oznaczałoby istotną redukcję sta-nu posiadania metropolii mogunckiej, na której czele stał wcią\
jesz-cze potę\
ny arcybiskup Willigis - koronator Ottona III i dawny kanc-lerz królestwa.Wreszcie, precyzyjny program objazdu Rzeszy, któryuwzględniał zwołane w czasie wa\
nych świąt kościelnych uroczystezjazdy i synody w Magdeburgu, Kwedlinburgu i Akwizgranie, nie po-zostawiał po wizycie w Gniez
nie \
adnej rezerwy czasowej na ewen-tualną podró\
do Pragi.Sam kalendarz wyklucza więc jednoznaczniepodejrzenie, i\
kandydatura stolicy Czech na miejsce ustanowienia ar-cybiskupstwa i ewentualnej translacji relikwii wojciechowych mogłabyć w ogóle rozwa\
ana.Podobnie nie widzę \
adnej racji politycznej w podejrzeniuJ.Frieda (1989/2000, s.177), \
e to  sam Bolesław Chrobry \
yczyłsobie przeniesienia siedziby z jeszcze nic nie znaczącego Gnieznado zdobytego w 1003 r.nąjznaczniejszego miasta zachodniej Sclavinii,49 Cesarz, jadąc do Gniezna, mógł ją spotkać w lutym 1000 r.w Ratyzbonie,dokąd uciekła z Czech.282tj.do Pragi".O takim pomyśle nie słyszymy nawet ze strony opie-rającego się agresywnej polityce piastowskiej cesarza Henryka II, któ-ry wszak od razu zaproponował Bolesławowi legalizację jego rządóww Czechach w zamian za symboliczną cenę zło\
enia hołdu lennego(Thietmar V, 31).Nic te\
nie wiemy o tym, aby Chrobry sprowadziłdo Pragi Gaudentego, choć w wyprawie towarzyszył mu najstarszyze Sławnikowiców - Sobiesław.Tron praski nie był bowiem dla Chro-brego celem samym w sobie, lecz tylko elementem skomplikowanejrozgrywki geopolitycznej.Kto wie, czy to nie brak odpowiedniego słownictwa (por.następnyrozdział) nie spowodował zamieszania, jakie wprowadza wpis zamiesz-czony pod 1000 r.w Annales Hildesheimenses minores, który wedługRomana Michałowskiego (2005, s.106) znajdował się ju\
w oryginale,tj.w AH maiores.Trzeba się liczyć z mo\
liwością, \
e rocznikarz hil-desheimski, je\
eli nie był na zjazdach w Magdeburgu i Kwedlinburgu,zwołanych przez Ottona III po powrocie z wizyty u Chrobrego, pomyliłdwóch Bolesławów (Chrobrego i Srogiego), a św.Wojciecha standar-dowo  pogrzebał" w Pradze, o której wiedział, \
e była jego siedzibąbiskupią.O  Polsce" jeszcze przecie\
nie słyszał, a Gniezno z niczymmu się nie kojarzyło.Powtarzając stałą wówczas formułę geograficz-no-etniczną, \
e cesarz Sclaviam intravit, doprecyzował tę informację,u\
ywając dostępnej mu wiedzy i nomenklatury geograficznej.Wyjaśnienie problemu niepewności co do lokalizacji metropoliiwojciechowej le\
y więc chyba jednak w dosłownej akceptacji prze-kazanego nam przez wiarygodne z
ródło tytułu Gaudentego.W po-łączeniu z wczesną nominacją poprzedzającą wymarsz orszaku ce-sarskiego z Italii mo\
e on świadczyć, \
e Gaudenty był arcybiskupem,który miał towarzyszyć Ottonowi III i opiekować się relikwiami swegoświętego brata, a\
do ich zło\
enia w godnym cesarskiego przyjacielamiejscu.Do czasu ustalenia ostatecznego miejsca pochowania relikwiijego brata nie miał być konkretnie ulokowanym metropolitą, lecz spe-cjalnie nominowanym dostojnikiem, którego obecność podnosiła rangętriumfalnego przejazdu z ciałem św.Wojciecha.Jego niezwykły tytułmiał podkreślić niezwykłość wydarzenia.Co prawda, tytuł ten nie miałodpowiedników ani na Zachodzie, ani na Wschodzie, ale przecie\
Ot-tonowi III nie brakowało nowatorskich pomysłów nomenklaturowych,2830 czym świadczy tytuł matricii, którym uhonorował swoją ciotkę Ma-tyldę (zm.w 999 r.) - opatkę kwedlinburską [ Pobierz całość w formacie PDF ]