[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest to uczeń wuja hrabiego Sulimowskiego. A! śmiałżebyś i na niego co powiedzieć? to najgodniejszy z ludzi!Uśmiechnął się znowu plenipotent. Chcesz pan posłuchać historii?  spytał. Chętnie bardzo. A więc proszę o chwilę uwagi.ROZDZIAA
SZÓSTYHISTORIA PODSTOLEGO I ZACZEPKA O DYFERENCJ
Był to sobie niedawno, gdyż sądzę, że już mu Pan Bóg dał niebo, możny bardzoobywatel w chełmskiej ziemi, jak to ją zwano przed laty, nazwę go podstolim.Tak rozpoczął Parciński, a Stanisław, mimowolnie wzdrygnąwszy, powtórzyłgłosem wzruszonym   podstoli? Tak, był to jego tytuł  dodał plenipotent  człek jakich mało, ale nie dodzisiejszych stworzony czasów.Dusza wielkiego chrześcijańskiego uczuciapełna, wiary w ludzi i świat aż do zbytku, pojęcie swych obowiązków, nawettakich, które nie u każdego na to imię zasługują  niekiedy przesadzone; wdodatku odważny w młodości, na starość nieopatrzny, krew gorąca w żyłach, wsercu kipiątek.do szabli i do worka ręka zawsze gotowa.Takim go jeszcze pamiętają wszyscy, co go znali.%7łe to był człowiek majętny,jedną tylko mający córkę, dom trzymał otwarty, gościnny, i ani się opatrzył, jakdobrze fortunki nadszastał, wstyd mu było się cofnąć z zajętego stanowiska,córkę wydał niebogato, począł się oszczędzać po cichu, ale nie zmienił trybużycia.Człowiek ten taką miłość u ludzi, tak powszechny zjednał sobie szacunek, że niebyło sprawy, sporu, trudności, której by nie rozsądzał, której by u niego niezapijano i nie zajadano.Nieprzyjaciół cale nie miał.ale któż może powiedzieć,że ma przyjaciół? Podstoli zestarzał tak wśród szału życia, jakiego już dziś niewidać; nie wiem, czy prócz godziny spędzonej w kaplicy miał czas kiedy myślzebrać i rozmierzyć ścieżkę, którą szedł.Drzwi się nie zamykały od rana dowieczora, goście płynęli, a jeśli dnia którego ich jakim wypadkiem zabrakło,podstoli okręcał się sutym pasem i nie mogąc już znieść samotności, jechał wsąsiedztwo.Wydawszy córkę, nadtraciwszy majątku, nie umiał się powściągnąć; ludziom owych czasów koniecznie potrzeba było czynnego życia, tworzyli jesobie, z czego mogli.Córka podstolego po trzyletnim pożyciu, poprzedzającmęża do grobu o rok, umarła, starzec odchorował śmiertelnie te straty i niepowstał, aż mu poczciwy kanonik D., jego przyjaciel, przyniósł na rękupozostałą wnuczkę-sierotę.A
zy, które mu z oczów wytrysły, i uczucieobowiązku przywołały go do życia.Powstał z łoża i pierwszy raz może pomyślał o pracy, o dz
wignieniu majątku, ointeresach.W takiej to chwili krewny podstolego przez żonę, która byłarodzoną siostrą jego, przybył do szwagra.A
atwo odgadnąć, że to był hrabiaSulimowski.Scenę, którą opiszę, mam od naocznego świadka, poczęła się onaod użaleń, od uścisków, od serdeczności największych; starzec, który sądził, żejego nieszczęście przywabiło szwagra, rozpłakał się z rozczulenia.Jeszcze te łzynie oschły, gdy gość powstał i odezwał się, że miał maleńki interesik. Cóż to tam takiego?  spytał podstoli obojętnie, sądząc, że wzywają goznowu, aby przewodniczył. Chciałem spytać pana podstolego  rzekł naiwnie hrabia  czy nie maszjakiego dowodu w swoim archiwum, że posag mojej żonie został wypłacony.Stary w początku nie zrozumiał. Jak to?  rzekł  alboż jest kwestia o to? Tak dalece kwestia  odparł hrabia  że ja pewien jestem, że nie odebrałemgo.Podstoli osłupiał; w istocie posag ten zaraz po ślubie w gotówce oddany został,ale pokwitowanie z niego odłożono; intercyza zaś świadczyła, że tyle a tyle byłonaznaczono.a nic nie dowodziło, iż tę kwotę oddano. Mój Janie!  rzekł podstoli  wszak ci to całemu światu wiadomo, żedwakroć wzięliście gotowizną pod poduszkę. I ja temu nie przeczę  odparł hrabia  ale to był dar rodziców, nie posag.Gdyby to była suma posagowa, żona moja byłaby z niej kwitowała w mojejasystencji, a ja bym był ewinkował na majątku.Podstoli słowa nie rzekł, wejrzeniem wzgardy tylko pożegnał przybysza iodszedł. To być nie może!  krzyknął pan Bal. Ja tę historią już słyszałem  poparł Stanisław  i mogę ręczyć, że takbyło. Ale to niegodziwość! Pozwól mi pan dokończyć; hrabia na próżno chciał po swojemu, zuśmiechem dobrodusznym wmówić podstolemu, że ma słuszność za sobą, gdyżmetodą jego zawsze jest tak robić złe, jakby w sumieniu był przekonany, iżświętą pełni cnotę.Rozpoczął się tedy proces.Podstoli miał przyjaciół ipoprzysiągł nie ustąpić; szło tu o ostatek mienia, o posag wnuczki, której ojciecwłasny nic nie zostawił.Hrabia znał prawo na palcach, na procesach zjadł zęby,płacił, nudził a niewinniejszych sędziów otumaniał grając doskonaleskrzywdzonego rolę.Ciągnęła się ta sprawa lat kilka, w końcu osądzono, żebypodstoli posag siostrze wypłacił [ Pobierz całość w formacie PDF ]