[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Panował tam wielki ruch, gdyż Arabowie ze wszystkichstron mieli swe interesy w Mekce.Dzięki temu sławną też była tamtejsza świątynia Kaaba, w którejoddawano cześć bóstwom rozmaitym, a przechowywano święty, czarny kamień.W całej Arabii uważanopewne ciemne skały za nadające się szczególniej na mieszkanie bogów; odłamki ich przynoszono z dalekajako przedmioty święte.Zwróćmy uwagę, że kult takich kamieni znany był w Syrii, że wkroczył nawet dwa razy w historięRzymu (Cybele a potem Heliogabal)2); nasuwa się przeto domysł, że Arabowie z Syrii go przejęli.Wielkacześć oddawana kamieniowi czarnemu3) Kaaby mekkańskiej, wysuwała Mekkę tym bardziej na czołoArabów.Taki święty kamień uważany był za siedzibę bóstwa (według prawidła: pars pro toto).Okołomekkańskiego kamienia wiły się  co bardzo znamienne  tradycje żydowskie, nawiązujące aż doAbrahama.Krzyżują się tedy w Arabii od dawnych wieków złomki chrześcijańskie (monofizyckie) iżydowskie z pogańskimi wierzeniami miejscowymi.Mahomet wystąpił przeciw wielobóstwu.Monoteizmswój poskładał mechanicznie z nestoriaństwa i żydostwa, nie tykając arabskich metod ustroju życiazbiorowego4).Wyrzucił jednakowoż z Kaaby w Mekce wszystkie bałwanki licznych bogów5).Zwolennicy Mahometa dokonywali zaborów nie w imię nowej religii i zgoła bez podnieceniareligijnego.Arabowie byli obojętni na zagadnienia religijne i do zapału religijnego nie podatni.Arabia, kolebka i trzon rasy symickiej była na południu tym samym, co Skandynawia na północy:officina gentium; stąd wychodziły od dawnych wieków większe i mniejsze emigracje se-1) D M 187.2) O czym obszerniej w  Genezie cywilizacji bizantyńskiej".3) D M 158-167.4) Por. O wielości cywilizacyj" 256-261.5) D M 175. 184mickie z południa na północ, jeszcze od czasów Sumerów i Akkadów i pierwszego okresu państwababilońskiego.W naturze Araba tkwiły zawsze instynkty agresywne, popędliwość a przy tym  chciwość iniepowstrzymany pęd do grabieży i łupów".Beduini, ludność wojownicza, zawsze  pałali żądzą rabunku iwzbogacenia się cudzym kosztem".Nagła a szybka ekspansja islamu zrodziła się  z nieprzepartego pęduBeduinów do najazdów i rabunku".Ogłoszone przez Mahometa poglądy religijne nie miały powodzenia w Mekce.Przeniósł się donieprzyjaznej Medyny, gdzie doszedł do władzy.Prowadzona pod jego zwierzchnictwem wojna zKorejszytami, opanowanie Mekki i obfitość łupów, uczyniły go popularnym.Zaufanie do jego osobyrosło tym bardziej, że  umiał rozsądzać spory wewnętrzne i zaprowadzić ład w osadach".Dzięki temudopiero znalazł posłuch dla swych nauk religijnych.Wkrótce jego władzy uległa cała Arabia.Powstawało nowe państwo wielce wojownicze, leczwcale jeszcze nie muzułmańskie.Charakter religijny  sprawy kiełkował pierwotnie w bardzo szczupłychkołach.Mahomet skojarzył cele religijne na razie z jedyną dla nich zrozumiałą perspektywą założeniapotężnego państwa i wzbogacenia się kosztem  niewiernych".Wkrótce zaczęły się zwycięskie najazdy;lecz  hordami arabskimi nie kierował fanatyzm religijny, lecz chęć łupu i ujarzmienia niewiernych celemzniewolenia ich do pracy na swoją korzyść.Dopiero znacznie póz
niej, przeważnie u innychzislamizowanych narodów, ekspansja muzułmańska otrzymała charakter religijny6).Zdobycze nastąpiły z chyżością najwyższą, jaką zna historia powszechna.W roku 634 kalif Omarzjawia się w Syrii, w roku 636 już zdobyta niemal cała; w roku 637 padła Jerozolima, w roku 638Antiochia, w roku 639 Mezopotamia.Bitwa pod Heliopolis w roku 640 oddała cały Wschód w ręceArabów; w kwietniu 641 opuścili Bizantyńczycy Babilon.Równocześnie rzucili się Arabowie na Egipt(640-642).Było to już na przełomie rządów Herakliusza a jego wnuka Konstansa II.W listopadzie 641roku zawarł nowy cesarz rozejm na jedenaście miesięcy, lecz zobowiązał się, że nie będzie robił żadnychstarań celem odzyskania Egiptu, a już w grudniu 641 r.zaczęto płacić daninę kalifowi7).Jeszcze trzymałasię Aleksandria z patriarchą Cyrusem.Takiego szalonego rozpędu zdobywczego nie wytłumaczy sama wojownicza chciwość łupu,mogąca się rozbić o niepowodzenie [ Pobierz całość w formacie PDF ]