[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Drugi sposób uzupełniania składu najwyższego organu przedstawicielskiego polegał na przeprowadzeniu wyborów uzupełniających.Kolejne zmiany sposobu uzupełniania składu parlamentu wystąpiły w Polsce w latach sześćdziesiątych.Najpierw przewidziano tylko jeden sposób uzupełniania składu Sejmu w wyniku przeprowadzenia wyborów uzupełniających, by później zrezygnować z tego rozwiązania na rzecz powoływania na opróżnione miejsce kandydata z tej samej listy, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów.Ostateczne uregulowania problemu uzupełniania składu parlamentu wprowadziła ordynacja wyborcza z 1985 r.Powróciła ona ponownie do instytucji wyborów uzupełniających, przewidując jednocześnie przypadki obligatoryjnego, jak i fakultatywnego przeprowadzania wyborów uzupełniających.Na Węgrzech w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych skład parlamentu uzupełniany był w wyniku powierzenia wygasłego mandatu jednemu z zastępców.Sytuacja taka utrzymała się, aż do 1966 r.Wówczas w świetle ordynacji wyborczej z 1966 r.stosowano instytucję wyborów uzupełniających, jako sposobu na uzupełnienie składu parlamentu.Wybory te musiały być przeprowadzone w przypadku wygaśnięcia choćby jednego mandatu w trakcie kadencji.Ostateczne zmiany w trybie uzupełniania składu najwyższego organu przedstawicielskiego nastąpiły na Węgrzech w latach osiemdziesiątych.Wynikały one z przyjęcia w 1983 r.ordynacji wyborczej, przewidującej dwa sposoby na uzupełnianie składu Zgromadzenia Krajowego.Według jej postanowień kandydat, który obok wybranego posła uzyskał co najmniej jedną czwartą ważnych głosów zostawał jego zastępcą.Jeżeli natomiast w danym okręgu nie było zastępcy, wówczas przeprowadzane były wybory uzupełniające.Jak wynika z powyższych rozważań ostatecznie w większości europejskich państw socjalistycznych ukształtował się system uzupełniania składu parlamentu w wyniku wyborów uzupełniających.Chociaż zasady i tryb przeprowadzania tych wyborów był niemal identyczny jak w przypadku wyborów podstawowych, warto bliżej przybliżyć charakterystykę tych wyborów w świetle dwóch najszerzej regulujących je ordynacji, a mianowicie bułgarskiej ordynacji wyborczej z 1973 r.oraz węgierskiej ordynacji wyborczej z 1983 r.W Bułgarii zgodnie z ordynacja z 1973 r.wybory uzupełniające wyznaczane były nie później, niż miesiąc przed wyborami.Same wybory przeprowadzane były w oparciu o spis wyborców sporządzony dla wyborów podstawowych, po uprzednim wykreśleniu nazwisk obywateli, którzy utracili prawo wyborcze.Dodatkowo w wyboracz tych nie wydawano zaświadczeń uprawniających do głosowania w innym okręgu.Poza tym obwody wyborcze tworzone były najpóźniej na dwadzieścia pięć dni przed wyborami, a listy kandydatów można było zgłaszać nie później niż na dwadzieścia dni przed wyborami.Należy również dodać, że w wyborach tych mogli być zgłaszani nowi kandydaci.Natomiast na Węgrzech wybory uzupełniające zarządzała Rada Prezydialna w ciągu sześćdziesięciu dni od wystąpienia potrzeby przeprowadzenia takich wyborów oraz na czterdzieści pięć dni przed dniem wyborów.Poza tym podział terytorialny okręgów wyborczych musiał nastąpić w ciągu dziesięciu dni od dnia wyznaczenia terminu wyborów uzupełniających.Należy w tym miejscu zaznaczyć, że kandydatów w tych wyborach zgłaszała Krajowemu Prezydium Wyborczemu Krajowa Rada Patriotycznego Frontu Ludowego, a udział wyborców w zgłaszaniu kandydatów w wyborach uzupełniających nie był przewidziany.Z powyższych rozważań wynika wyraźnie, że ordynacje wyborcze omawianej grupy państw koncentrowały się przede wszystkim na ustaleniu krótszych terminów obowiązujących przy podejmowaniu różnych czynności wyborczych w wyborach uzupełniających, w stosunku do wyborów podstawowych.ZAKOŃCZENIEPodsumowując opisane w niniejszej pracy wydarzenia i procesy, dotyczące systemu wyłaniania składu parlamentu w europejskich państwach socjalistycznych, należy zwrócić szczególną uwagę na zasadę przeprowadzenia wyborów na podstawie jednego programu wyborczego, reprezentowanego przez wszystkich kandydatów.Zasada ta zaczęła wchodzić do kanonu prawa wyborczego poszczególnych państwa już pod koniec lat czterdziestych.Oparcie wyborów na jednolitej politycznej podstawie miało istotny wpływ na charakter wyborów w socjalistycznych państwach Europy, przede wszystkim z tego względu, że od momentu jej wprowadzenia wyborca mógł już jedynie pozytywnie lub negatywnie ustosunkować się do przedstawionego programu wyborczego, co w konsekwencji powodowało, że wybory posiadały charakter plebiscytu, a rola wyborców była ograniczona.Kolejnym istotnym wyznacznikiem demokratyczności wyborów była zasada powszechności wyborów.Zastosowania tej zasady przewidywały wszystkie uregulowania wyborcze europejskich państw socjalistycznych.Co więcej z biegiem lat można było zaobserwować proces umacniania gwarancji realizacji tej zasady oraz poszerzenia zakresu osób dysponujących czynnym i biernym prawem wyborczym.Również zasada równości prawa wyborczego ulegała w kolejnych latach różnym zmianom.Większość jednak tych zmian zmierzała w kierunku zapewnienia wyborcom jednakowego stopnia wpływu na wyniki wyborów.Jednocześnie pełniej regulowano treść tej zasady w aspekcie formalny i materialnym.Nie może też pominąć faktu, że w większości europejskich państw socjalistycznych ustalono normę przedstawicielstwa, która była istotną gwarancją równości prawa wyborczego.Także zmiany dotyczące zasady bezpośredniości zmierzały w kierunku zwiększenia roli wyborców.Wiązało się to z przyjęciem systemu jednomandatowych okręgów wyborczych, co w znacznym stopniu zwiększało możliwość realizacji zasady bezpośredniości.Wyborcy, bowiem w jednomandatowych okręgach wyborczych zazwyczaj mieli możliwość bliższego zapoznania się z poszczególnymi kandydatami.Znaczny wpływ na proces pogłębiania bezpośredniego oddziaływania wyborców na wyniki wyborów zapewnił imienny charakter głosowania.Wyborca w takiej sytuacji decydował o składzie personalnym parlamentu, nie tylko o składzie partyjnym.Rozwiązania takie przyjęto w większości europejskich krajów socjalistycznych [ Pobierz całość w formacie PDF ]