[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�Każdytycyzmu i tolerancyi, na który pozwala sobie każdaswym własnym kapłanem� za takiemi formułamizwycięska, pewna siebie potęga.Widać dziś do�i ich chłopską chytrością kryła się u Lutra bezdennasyć dobrze, jak Luter we wszystkich głównych za�nienawiść do �ludzi wyższych� i do panowania �czło�gadnieniach mocy był z natury krótkowzroczny, po�wieka wyższego�, jak go w pojęciu swem stworzy!wierzchowny, nieostrożny, przedewszystkiem jako czło�kościół: rozbił on ideał, którego nie umiał osiąg�wiek z ludu, któremu zbywało na wszelkiem dziedzi�nąć, gdy tymczasem zdawał się zwalczać i zohydzaćctwie kasty panującej, na wielkim popędzie mocy:zwyrodnienie tego ideału.W samej rzeczy niemożliwytak że dzieło jego, jego żądza przywrócenia owegoten mnich odtrącił od siebie homines religiosos; czy�dzieła Rzymian, była, mimo wolę jego i wiedzę, tylkonił więc sam to samo w obrębie kościelnego po�początkiem dzieła zniszczenia.Targał i burzył, z ucz�rządku społecznego, co tak nietolerancko zwalczał,ciwą namiętnością, wszędzie gdzie stary pająk tkało ile to dotyczyło porządku obywatelskiego, �buntnajpilniej i najdłużej.Wydał księgi święte w ręcechłopski�.Cokolwiek potem z reformacyi jego wy�wszystkich, przeto wpadły wkońcu w ręce filolo�rosło, dobrego i złego, i dziś prawie obliczonem byćgów, to znaczy niszczycieli wiary, która spoczywamoże, któż byłby tak naiwny, by Lutra dlana księgach.Zburzył pojęcie �kościoła�, odrzucającwszystkich tych skutków poprostu chwalić lub ga�wiarę w natchnienie soborów.Bo tylko dzięki prze�nić ? On nie winien niczemu, nie wiedział, co czynił.konaniu, że duch, darzący natchnieniem, który założyłSpłycenie ducha europejskiego, mianowicie na Pół�kościół, jeszcze w nim żyje, jeszcze buduje, nie ustajenocy, jego u d o b r o d u s z n i e n i e , jeśli się wolidomu swego budować, tylko dzięki temu pojęcie �koś�określenie moralnem słowem, postąpiło z Lutrową re-ciół� zachowuje moc.Wrócił kapłanowi obcowanieformacyą o tęgi krok naprzód, niema wątpliwości;płciowe z kobietą: lecz trzy ćwierci czci, do któreji tak samo urosła przez nią ruchliwość i niespokoj-zdolny jest lud, przedewszystkiem kobiety z ludu, spo�ność ducha, jego pragnienie niezawisłości, jego wiaraczywa na wierze, że wyjątkowy pod tym względemw prawo do wolności, jego �naturalność�.Jeśli w ostat�człowiek będzie i pod innym względem człowiekiemnim względzie pragnie się przyznać jej tę wartość, żewyjątkowym, wiara ludu w coś nadludzkiego w czło�przygotowała i przysposobiła to, co dziś czcimy jakowieku, w cud, w zbawiającego Boga w człowieku, ma�wiedzę nowoczesną�, to trzeba oczywiście dodać, żetu właśnie swego najsprytniejszego, najpodchwytliw-jest współwinną w zwyrodnieniu nowoczesnego uczo�szego rzecznika.Dawszy kapłanowi kobietę, musiałnego, w jego braku czci, wstydu i głębi, w całejmu Luter ode br a ć spowiedz uszną, to było psy-naiwnej serdeczności i poczciwości w rzeczach po-21* 325324strony nie rozpieszczać się coraz gorzej i stawać sięznania, słowem winna plebeizmu ducha, który ce�próżno - drażliwym, przez złe książki, do których żad�chuje ostatnie dwa stulecia i od którego też dotych�nego nie ma prawa i towarzystwa bardziej uducho�czasowy pesymizm jeszcze nas wcale nie wyzwolił, wione, niż to strawić może : taki na wskroś zatrutytakże �idee nowoczesne� należą jeszcze do tego chłop�człowiek bo duch staje się trucizną, wykształce�skiego buntu Północy przeciw zimniejszemu, dwu-nie trucizną, posiadanie trucizną, samotność truciznąznaczniejszemu, nieufniejszemu duchowi Południa,u takich nieudałych popada ostatecznie z przyzwy�który kościołem chrześcijańskim największy wzniósłczajenia w stan zemsty, żądzy zemsty.czegóż, jaksobie pomnik.Niezapomnijmy też wkońcu, czem jestwam się zdaje, potrzebuje on, bezwarunkowo potrze�kościół a zwłaszcza w przeciwieństwie do każdegobuje, by sobie w własnych oczach nadać pozór wyż��państwa� : kościół jest przedewszystkiem utworemszości nad bardziej duchowymi ludzmi, by stworzyćwładczym, który ba r dz i e j u d u c h o wi o n y m lu�sobie rozkosz dokona ne j zems t y, przynajmniejdziom zapewnia najwyższy stopień i tak dalece w po�w wyobrazni ? Zawsze mor a l noś c i , założyć siętęgę duchowości wi e r z y , że wzbrania sobie wszyst�można, zawsze wielkich słów moralnych, zawsze bum-kich grubszych środków władzy, tem tylko jestbum sprawiedliwości, mądrości, świętości, cnoty, za�kościół w każdym razie d o s t o j n i e j s z ą instytucyąwsze stoicyzmu gestu ( jak dobrze ukrywa stoicyzmniż państwo.to, czego ktoś ni e ma !.) , zawsze płaszcza mą-drego milczenia, życzliwości dla ludzi, łagodności i jakteż tam zwą się te wszystkie idealistów płaszczyki,w których chadzają ludzie nieuleczalnie gardzący359.sobą, a także nieuleczalnie próżni.Nie rozumiejciemnie fałszywie: z takich urodzonych wr o g ó w du�Ze ms t a na duc hu i i nne t ł a mo r a l �c ha powstaje czasem ów rzadki okaz człowieczeń�noś ci
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
