[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rozpatrzmyjednak niektóre bardziej skomplikowane i mniej pewne sposoby, opierające się na tym,czego dowiedzieliśmy się do tej pory.Argumentacja rozumowa.Jestem pewny, \
e moglibyśmy opracować zbiór logicznych,rozsądnych argumentów, ukazujących niebezpieczeństwo agresji oraz niedole i szkody(ponoszone nie tylko przez ofiary, lecz i przez agresorów), będące wynikiem aktówprzemocy.Jestem nawet zupełnie pewien, \
e potrafilibyśmy przekonać większość ludzi,i\
argumenty te są słuszne; niewątpliwie, większość ludzi zgodziłaby się, \
e wojna jest182piekłem i \
e napady uliczne sÄ… niepo\
Ä…dane.Jednak\
e argumenty takie niezredukowałyby prawdopodobnie w zasadniczy sposób agresywnego zachowania, bezwzględu na to, jak bardzo byłyby one słuszne i przekonywujące.Jednostka - nawet jeśli\
ywi przekonanie, \
e agresja jest w ogóle niepo\
ądana - będzie zachowywać sięagresywnie, o ile nie wierzy mocno, \
e agresja jest niepo\
Ä…dana dla niej samej.Jakzauwa\
ył Arystoteles przeszło 2 tysiące lat temu, wielu ludzi nie mo\
na przekonaćsamymi tylko racjonalnymi argumentami - zwłaszcza jeśli rzecz dotyczy ich własnegozachowania:  Jako \
e argument, oparty na wiedzy implikuje nauczanie, a są ludzie,których nie mo\
na nauczyć.Ponadto, problem opanowania agresji pojawia się po razpierwszy we wczesnym dzieciństwie - tzn.w czasie, gdy dana jednostka jest zbyt młoda,by ją przekonywać - tote\
logiczne argumenty mają niewielką wartość.Z tych powodówpsychologowie społeczni poszukują innych technik perswazji.Wiele z nich opracowanoz myślą o małych dzieciach, lecz po zaadaptowaniu mo\
na je stosować równie\
dodorosłych.Stosowanie kar.Dla przeciętnego obywatela oczywistym sposobem redukowaniaagresji jest jej karanie.Jeśli jeden człowiek napada, bije lub zabija innego, to prostymrozwiązaniem jest zamknięcie go w więzieniu lub w skrajnych przypadkach -pozbawienie go \
ycia.Jeśli dziecko przejawia agresję wobec swych rodziców, rodzeństwalub rówieśników, mo\
emy dać mu klapsa, nakrzyczeć na nie, pozbawić je przywilejówlub wzbudzić w nim poczucie winy.Postępowanie takie jest oparte na zało\
eniu, \
e kara da mu nauczkÄ™ , \
e  pomyśli ono dwa razy , zanim znowu zrobi to samo; i \
e imsurowsza kara, tym lepiej.Jednak\
e nie jest to takie proste.Wykazano, \
e surowa karaskutkuje na pewien czas, jeśli jednak nie stosuje się jej z ogromną ostro\
nością, to nadalszą metę mo\
e mieć wręcz przeciwne skutki.Obserwacje nad zachowaniem rodzicówi dzieci przeprowadzone w warunkach naturalnych wykazały wielokrotnie, \
e rodzice,którzy stosują surowe kary, mają zazwyczaj bardzo agresywne dzieci.Agresywność tęprzejawiają one zwykle poza domem, z dala od osoby karzącej.Jednak\
e badaniakorelacyjne tego typu nie są rozstrzygające.Nie muszą one dowodzić, \
e karanie agresjisamo przez się  produkuje agresywne dzieci.Rodzice, którzy uciekają się do surowychkar, prawdopodobnie robią tak\
e wiele innych rzeczy - tzn.sÄ… oni prawdopodobnie183ludz
mi szorstkimi i agresywnymi.Jest więc mo\
liwe, \
e ich dzieci po prostu naśladująagresywne zachowanie swych rodziców.Istotnie, wykazano, \
e jeśli dzieci zostałyukarane fizycznie przez dorosłego, który poprzednio traktował je w sposób serdecznyi opiekuńczy, to były one skłonne zastosować się do jego \
yczeń nawet wówczas, gdy byłnieobecny.Natomiast dzieci ukarane fizycznie przez dorosłego traktującego je w sposóbbezosobowy i chłodny znacznie rzadziej stosowały się do jego \
yczeń, gdy tylko wyszedłz pokoju.Tak więc, są pewne powody, by sądzić, \
e kara mo\
e być po\
yteczna, jeślistosuje się ją w sposób rozsądny w atmosferze serdeczności.Innym czynnikiem o du\
ym znaczeniu dla efektywności kary jest jej surowość lubrestryktywność*.Surowa lub restryktywna kara mo\
e być niezmiernie frustrująca;poniewa\
frustracja jest jedną z głównych przyczyn agresji, wydawałoby się rzecząrozsądną unikanie metod frustrujących, gdy staramy się powściągnąć agresję.Wykazali tobardzo przekonywująco Robert Hamblin i jego współpracownicy.W przeprowadzonychprzez nich badaniach hiperagresywni chłopcy byli przez swego nauczyciela karanipozbawieniem przywilejów.Mianowicie, chłopcy ci otrzymywali \
etony, które mogliwymieniać na najrozmaitsze przyjemne rzeczy; jednak\
e za ka\
dym razem, gdy któryśz chłopców zachował się agresywnie, pozbawiano go części \
etonów.W trakciestosowania tej techniki, a tak\
e po jej zastosowaniu, częstość agresywnych zachowańwśród owych chłopców niemal się podwoiła.Rozsądnie jest przyjąć, \
e był to skutekwzrostu frustracji.Surowa kara często prowadzi do podporządkowania się, lecz rzadko daje w wynikuinternalizację po\
ądanych zachowań.Dla wytworzenia trwałych wzorcównieagresywnego zachowania wa\
ne jest, aby skłonić dziecko do internalizacji zbioruwartości, który odstręczałby od agresywności.W eksperymentach omówionychdokładniej w rozdziale 4, a przeprowadzonych przez Merrill Carlsmith i przeze mnie orazprzez Jonathana Freedmana, wykazano, \
e w odniesieniu do małych dzieci zagro\
eniełagodną karą jest o wiele skuteczniejsze ni\
zagro\
enie surową karą [ Pobierz całość w formacie PDF ]