[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dziecko podejrzewa wówczas istnienie jakiegoś niebezpieczeństwa, tajemniczego i nieznanego, którego należy się bać.Jeśli matka boi się np.burzy i chroni się w tym czasie do łazienki, to dziecko zacznie na pewno bać się również 'grzmotów i błyskawic.Rówieśnicy lub dorośli wprowadzają więc w życie dziecka wiele lęków.Dogodną sytuację do ich powstawania stanowi straszenie dziecka kominiarzem, Babą Jagą itp.Lęk nie jest przeważnie objawem izolowanym.Powodem zgłoszenia dziecka do lekarza lub psychologa są zwykle inne sprawy, a w toku badania okazuje się, że dziecko przeżywa silne lęki.Niewątpliwie też istnieje wiele dzieci, które przeżywają stany lękowe, ale mimo to są dobrze przystosowane i nie wymagają pomocy psychologa.Z lękiem łączą się często takie objawy, jak wybuchy gniewu, problemy przy jedzeniu, ogryzanie paznokci, jąkanie się, zaburzenia snu, zgrzytanie zębami, moczenie nocne.Im dziecko jest starsze, tym częściej stany lękowe przeszkadzająmu w dobrym przystosowaniu się do życia szkolnego i współżyciu z szerszą grupą społeczną.U niektórych dzieci lęk dotyczy określonych sytuacji lub przedmiotów: boją się one zwierząt, aut, ciemności, określonej osoby; u innych dzieci lęk stanowi nie tyle obawę przed czymś, co raczej postawę wobec życia i one stale się czegoś boją.Mówią często szeptem i mają z tego powodu trudności w szkole.Boją się o cośkolwiek zapytać, jeśli nawet są bardzo czymś zainteresowane.Mimo dobrego poziomu rozwoju umysłowego nie mają odpowiednich osiągnięć, ponieważ lęk nie pozwala im na wykorzystanie swych możliwości intelektualnych.Zdaniem K.Dąbrowskiego (1958), okres dojrzewania sprzyja powstawaniu, szczególnie u osobników nerwowych, nieokreślonych niepokojów, związanych ze zjawiskiem zanikania jednych tendencji i pojawiania się nowych.A.Homburger (1926) zaś uważa, że niepokoje okresu dojrzewania powodują powstawanie hipertonii psychicznej, która stanowi pogotowie lękowe, związane z napięciem oczekiwania.Podobny jest także mechanizm lęku przed pytaniem, występującego u dzieci w szkole.Istniejące napięcie lękowe zmniejsza koncentrację uwagi, co powoduje, iż dziecko odpowiada na lekcji znacznie gorzej niż wtedy, gdyby potrafiło się skupić.W ten sposób stan lękowy dziecka pogłębia się, prowadząc często do powstania tzw.nerwicy szkolnej, która nie jest niczym innym, jak właśnie nerwicą lękową, związaną z sytuacją szkolną.Nerwica szkolna może być, oczywiście, zdeterminowana także innymi czynnikami.Jeśli wymagania w szkole przekraczają możliwości intelektualne dziecka, powstaje "pogotowie" do wystąpienia nerwicy lękowej.Schorzenie to, podobnie jak u dorosłych, ma często komponentę depresyjną.A oto przykład.Genowefa, lat 14, uczennica V klasy szkoły podstawowej.Matka lat 45, bez zawodu, zajmuje się domem, mieszkają na wsi.Choruje na nadczynność tarczycy.Ojciec lat 45, pracownik poczty, zdrowy, nie pije.Małżeństwo zgodne.Warunki mieszkaniowe bardzo trudne.Sześcioro dzieci, z których badana jest trzecim z kolei.Dziecko urodziło się zdrowe, tylko "strasznie brzydkie", ale potem wyładniało.G.zaczęła chodzić w normalnym czasie, natomiast mówić dopiero w 6 roku życia, moczyła się do lat 3.Sypia niespokojnie.W 10 roku życia spadła z rusztowania,a w wieku lat 12 została potrącona przez auto i z tego powodu przebywała w szpitalu.Do szkoły poszła w 7 roku życia.Nauka od samego początku sprawiała jej trudności.Jest pilna, uczy się dużo, "ale nic jej do głowy nie idzie".Najgorzej jest z arytmetyką.Repetowała klasę IV i V.Rodzice prosili, aby ją skierować do szkoły specjalnej, ale kierowniczka szkoły nie zgodziła się.Dziewczynka nienawidzi szkoły.Ostatnio stała się lękliwa, łatwo płacze, wybucha gniewem, krzyczy, ucieka z domu,zamyka się, a nawet grozi samobójstwem.Ma lękowe sny.Płacze przed pójściem do szkoły.W badaniu inteligencji skalą Wechsiera uzyskała w skali słownej 1.1.-72, w skali bezsłownej 1.1.-64.Skala pełna 1.1.-68.Poradnia spowodowała skierowa-nie dziecka do szkoły specjalnej dla dzieci umysłowo upośledzonych.Jest nadzieja, że gdy dziewczynka znajdzie się w szkole, w której będzie mogła sprostać stawianym jej wymaganiom, znikną stany lękowe i reakcje depresyjne.Jedną z głównych przyczyn nerwic lękowych u dzieci są błędy wychowawcze w domu lub w szkole, a także niewłaściwe oddziaływanie środowiska rodzinnego.Awantury w domu, alkoholizm ojca, nieuregulowany tryb życia, bicie, powodują powstawanie u dziecka uczucia niepewności, co przy zadziałaniu dodatkowych niekorzystnych bodźców prowadzi do wystąpienia nerwicy lękowej, która często ma silną kompo-nentę depresyjną [ Pobierz całość w formacie PDF ]