platon protagoras

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.— A zatem proszę cię — powiedziałem — zestawmy i porównajmy to, na cośmy się zgodzili.Zgodziliśmy się, że jedno tylko istnieje przeciwieństwo każdej rzeczy, a więcej ich niema?— Zgodziliśmy się.— A co się dokonywa wprost przeciwnie, dokonywa się przez przeciwieństwa? Przyznał-— I zgodziliśmy się, że to, co się dokonywa nierozsądnie, dokonywa się wprost przeciwnie temu, co się dokonywa rozsądnie?Przytaknął.— A co się dokonywa rozsądnie, dokonywa się przez rozsądek, a co nierozsądnie, to przez nierozsądek? Zgodził się.— Nieprawdaż; jeśli się dokonywa wprost przeciwnie, to może przez przeciwieństwo?—Tak.— A jedno się dokonywa przez rozsądek, a drugie przez nierozsądek?—Tak.— Wprost przeciwnie?— Tak jest.— Nieprawdaż; dlatego że to przeciwieństwa?—Tak.— Zatem nierozsądek jest przeciwieństwem rozsądku?— Okazuje się.— A czy pamiętasz, jakeśmy się przedtem zgodzili, że nierozsądek jest przeciwieństwem mądrości? Zgodził się.— A tylko jedno jedyne jest możliwe przeciwieństwo każdej rzeczy?— Przyznaję.— Więc od którego twierdzenia odstąpimy, Protagorasie? Zmażemy to, że jedno jedyne tylko może istnieć przeciwieństwo, czy tamto, które mówiło, że czymś innym jest rozsądek, a czymś innym mądrość, a jedno i drugie są to cząstki dzielności.I nie tylko każda jest czymś innym niż druga, ale nawet nie są podobne do siebie; one same ani ich zdolności.Podobnie, jak części twarzy.Otóż, które z dwóch twierdzeń zmażemy? Bo te dwa zdania razem brzmią nie bardzo muzykalnie.Jakoś nie harmonizują ze sobą, nie pasują jedno do drugiego.Bo i jakże mają harmonizować, skoro koniecznie jednej rzeczy musi się tylko jedna jedyna przeciwstawiać, a więcej nie, a tu nierozsądkowi.choć on jest jeden, przeciwstawia się i mądrość i znowu pokazuje się, że i rozsądek.No tak, Protagorasie, czy też inaczej jakoś?Zgodził się, chociaż bardzo niechętnie.—Nieprawdaż tedy: jednym i tym samym byłby i rozsądek, i mądrość? A przedtem nam się wydala zbożność i sprawiedliwość prawie że jednym i tym samym.Więc proszę cię — powiadam — Protagorasie.nie ustępujmy, choć to męka, tylko rozpatrzmy i resztę.Czy wydaje ci się, że którykolwiek człowiek niesprawiedliwy postępuje rozsądnie, jeśli niesprawiedliwie?— Wstydziłbym się — powiada — Sokratesie, zgodzić się na coś podobnego, jakkolwiek wielu ludzi tak utrzymuje.— Więc czyja mam do nich zwracać swoje wywody, czy do ciebie?— Jeżeli chcesz, to może dyskutuj najpierw z tym stanowiskiem, które wyznaje wielu.— Mnie to nie robi żadnej różnicy, bylebyś tylko ty odpowiadał; wszystko jedno, czy będziesz sam tego zdania czy ( nie.Ja przecież przede wszystkim pewne stanowisko chcę rozświetlić; tylko zupełnie przypadkowo może przy tym światło paść i na mnie, który pytania zadaję, i na tego, który odpowiada.Otóż zrazu drożył się Protagoras i skarżył się, że dyskusja xxi i jest nieznośna, ale później zgodził się odpowiadać.— A zatem — powiedziałem — od początku mi odpowiadają.Czy sądzisz, że niektórzy ludzie postępują rozsądnie, chociaż niesprawiedliwe?— Niech będzie, że tak — powiada.— A objawiać rozsądek, to znaczy dobrze sądzić? Przyznał.— A czy dobrze sądzić, to i dobrze się decydować, choćby i niesprawiedliwie?— Niech będzie — powiada.— A czy to wówczas, gdy się dobrze powodzi niesprawiedliwemu, czy jeśli źle?— Jeśli dobrze.— A ty twierdzisz, ze istnieją jakieś dobra?— Twierdzę.— A czy może te rzeczy — powiadam — są dobrami, które pożytek ludziom przynoszą?— Ależ, na Zeusa — powiada — choćby tam i ludziom nie przynosiły pożytku, ja przynajmniej niektóre rzeczy nazywam jednak dobrami.Zdawało mi się, że Protagoras robi się już nieco szorstki, niepokoi się i przybiera postawę bojową przy odpowiedziach.Widząc go w tym stanie, uważałem na siebie i zadawałem pytania z cicha a łagodnie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Odnośniki