[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zestawione obok siebie działają na siebiew różny sposób i mamy do czynienia z relatywizmem.Kontrastowość dotyczy gry światłai cienia, to wyrazistość, stopień oddania różnic tonalnych fotografowanego przedmiotu.W rysunku i grafice biel i czerń.Kontrast kształtów: koło  kwadrat czy wielkości: duży mały.Możemy przeciwstawiać ładny  brzydki, życie  śmierć, zima  lato, woda  ogień czywojna  pokój.Podstawową cechą przestrzeni jest spostrzeganie jej elementów.Proces spostrzeganiapowinien umożliwiać ocenę przestrzeni w następujących sytuacjach: ocenę odległościobiektów w przestrzeni, ocenę sytuacji przestrzennej, ocenę sytuacji przestrzennej przy ruchuobserwatora (zmiana punktów obserwacji) i ocenę iluzji przestrzeni na płaszczyz
niedwuwymiarowej (w rysunkach, grafikach, malarstwie i fotografii).Ocena stosunkówprzestrzennych polega na ciągłych oglądach elementów przestrzeni znajdujących sięw różnych odległościach od siebie i od obserwatora i jest uzależniona od wyniku tychoglądów.W związku z tym, dla każdego obiektu trzeba powtarzać umiejscawianie obiektu w poluwidzenia żółtej plamki.Sprawność tego procesu jest warunkiem szybkiej oceny stosunków,jakie zachodzą między elementami.Obraz, jaki otrzymujemy na siatkówce jednego oka jestprzecież dwuwymiarowy czyli płaski.W widzeniu przestrzeni ważne jest: ustawieniekierunkowe głowy, ustawienie kierunkowe gałek ocznych, ustawienie soczewki w celuumiejscowienia obiektu w polu ostrego, barwnego widzenia, zależność pola ostrego i dobregowidzenia (widzenie ostre, widzenie peryferyjne), widzenie dwuoczne, paralaksa ruchowa,ocena odległości przez stosunki spostrzeżeniowe: wielkości, zasłon, ostrości, położenia,kierunku, ruchu, kształtu przedmiotów, widzenia ruchowe jednego oka i dwojga oczu,powidoki, ocena wielkości i kształtu oraz ocena zbiorowa czyli wniosek sumarycznyz obserwacji i oceny intelektualnej.Sposoby sugerowania przestrzeni na płaszczyz
nie: krycie figurami, krycie linią, strefy,topografia, perspektywa powietrzna, rozrzedzenie konturu, rozrzedzenie figury, biały i czarnykontur, linia horyzontu, układy linii od- i dośrodkowe, iluzje oświetleń, zgrubienie linii,podobieństwo figur, kolor, stosunki walorów, przemienne układy stref jasno-ciemnych,przezroczystość, pogrubienie konturu, perspektywa zbieżna.W przestrzeni zachodzą stosunki: rozmieszczenia, sytuacji, odległości, kształtów,rozmiaru, ruchu, czasu, oglądu.Suma rezultatów stosunków stanowi o jakości wizualnejprzestrzeni.Format to kształt obrazu na płaszczyz
nie.Kształty mogą być okrągłe, elipsowate (tonda)kwadratowe i prostokątne (użyte w pionie lub w poziomie).Format wpływa na sposóbmalowania obrazu, jak i wykonywanego zdjęcia.Ma wpływ na sposób odczuwaniaprzedmiotów czy obiektów.Problem perspektywy czyli problem proporcji w otaczającym nas przestrzennymświecie i odzwierciedlenia ich na płaszczyz
nie istniał od początków sztuki.Ale artysta radziłsobie z nimi za pomocą perspektywy, doskonalonej przez epoki.Dwadzieścia tysięcy lat temu na ścianach grot rysowano grupy ludzi  tych, którzy bylibardziej oddaleni umieszczani byli wyżej ponad tymi, którzy znajdowali się bliżej.To perspektywa określana dziś mianem rzędowej.Stosowana, również póz
niej, w malarstwie���������������������������������������������������������������������������������������������������� Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego31staroegipskim łącząc ją często w kompozycją pasową: najniższy rząd służył ukazaniu tego,co znajduje się najbliżej, wyższe rzędy pokazywały to, co było oddalone.Z odległych czasówpochodzi też perspektywa kulisowa.Stosowanie jej wynikało z faktu, że w rzeczywistościprzedmioty znajdujące się bliżej przysłaniają częściowo te, które są położone za nimi.W tensposób formy zachodzące w obrazie jedna na drugą wywołują wrażenie, że ta, która ukazanajest w całości, znajduje się bliżej patrzącego, a ta, która pokazana jest tylko częściowo  dalej.Jeszcze w czasach póz
nego paleolitu pojawiła się perspektywa kulisowa razem z rzędową.Wspomagała wrażenie głębi przestrzennej, a zdarzało się nawet na ocenę odległości międzyprzedmiotami.Odbieramy wrażenie, że odległość ta była większa, gdy przedmiot zasłanianyzostał przesunięty bardziej do góry, a mniejszy natomiast, gdy ten znajdował się niżej, tuż zaprzedmiotem widzianym w całości.Rys.2.Schemat rysunkowy perspektywy z jednym Rys.3.Schemat rysunkowy perspektywy z dwomapunktem zbiegu punktami zbieżnymiy
ródło: materiały autorskie y
ródło: materiały autorskieGdy sztuka zaczęła zajmować się światem by go poznać (epoka Odrodzenia) zyskałanową perspektywę zwaną zbieżną, inaczej linearną lub renesansową.Perspektywa zbieżnawykorzystuje złudzenie optyczne, któremu stale jesteśmy poddani obserwując rzeczywistość,która nas otacza.Wszystkie linie prostopadłe do przedstawianego widoku zbiegają sięw jednym punkcie na linii horyzontu, która znajduje się na wysokości oczu patrzącego.Z owych linii poziomych i pionowych (linia horyzontu oraz jej równoległe) powstajeniewidoczna, ale łatwa do narysowania siatka.Można w nią wrysować przedmioty znajdującesię w obserwowanym widoku, które zbiegają się ku horyzontowi.Linie prostopadłepowodują, że to, co rysujemy, w miarę oddalania maleje.Linię horyzontu można umieścić nadowolnej wysokości płaszczyzny kartki, płótna czy kadru w obiektywie, pamiętając, że od jejpołożenia będzie zależeć kąt zbiegania się linii perspektywicznych.Przy linii horyzontu położonej nisko mówimy o perspektywie żabiej.Przy umieszczonejwysoko o perspektywie z lotu ptaka.Można też wyznaczyć z góry dowolny punkt zbiegania się linii na horyzoncie i będziemymieli do czynienia z perspektywą boczną lub ukośną.Aby wzmocnić wrażenie głębi za pomocą perspektywy zbieżnej wykorzystuje siętakże perspektywę powietrzną, która uwzględnia zmiany, jakim podlega barwaprzedmiotów, w miarę ich oddalania się od patrzącego.Natomiast perspektywa malarskapozwala wyrazić przestrzenność za pomocą wrażenia, że barwy ciepłe, przybliżają malowanyobiekt, a barwy zimne  oddalają.Przekonanie to trwało przez cztery stulecia  w epocebaroku, klasycyzmu, romantyzmu i realizmu.Dopiero schyłek XIX wieku odmienił tą sytuację.Paul Cezanne, malarz francuski,wprowadził całkiem nowy sposób przedstawiania przestrzeni w obrazie.Otóż stwierdził, żekiedy przyglądamy się jakiemuś widokowi natury, wodzimy po nim spojrzeniem i nasz wzrokprzemieszcza się po różnych jego fragmentach z każdym nowym ukierunkowaniem oczuukład perspektywiczny zmienia się.Powstaje wiele różnorodnych, następujących po sobierzutów perspektywicznych, niemożliwych do odtworzenia na obrazie.Cezanne nie���������������������������������������������������������������������������������������������������� Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego32wykorzystywał perspektywy zbieżnej według dotąd stosowanej perspektywy zbieżnej, alezaczął budować przestrzeń swoich obrazów nowym sposobem.Metoda ta polegała naumieszczaniu planów biegnących w głąb obrazu równolegle względem siebie napodobieństwo kulis teatralnych.Plany te rozróżniał kolorem, stosował w związku z tymperspektywę malarską, która wykorzystuje przestrzennie działanie barw [ Pobierz całość w formacie PDF ]