[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.llJAN KOCHANOWSKIllnajwybitniejszy twórca renesansulldbał o swój styl, formę uprawianych gatunków, artyzm języka i wszechstronną wiedzęllznał łacinę, grekę, hebrajskillstudiował epokę starożytną (filozofię i sztukę)llznał dzieła Erazma z Rotterdamu i innych mu współczesnych twórcówllnawiązywał do antyku min.w gatunkach literackich (pieśni, fraszki, dramat klasyczny, elegie)llpropagował starożytne filozofie i odwoływał się do twórczości Horacegollpodejmował motywy mitologii i literatury greckiejllprzetłumaczył psalmy Starego Testamentu (Psałterz Dawidów)lluważał, że świat to jedna harmoniallwidział wielkie wartości natury i wsillwielbi człowiekallgłosi epikureizm i stoicyzm.llLITERATURA POLITYCZNA XVI STULECIAllOBRAZ ZANIEDBAŃ SPRAW PUBLICZNYCH I WIZJA NAPRAWYll„O POPRAWIE RZECZYPOSPOLITEJ” ANDRZEJ FRYCZ-MODRZEWSKI (DIAGNOZA)lDzieło to nawiązuje do myśli Arystotelesa i Cycerona i związane jest z ówczesną myślą społeczno-polityczną zapoczątkowaną przez Erazma z Rotterdamu.Traktat ten wynika z obserwacji sytuacji w Polsce, stosunków politycznych, społecznych, ekonomicznych i religijnych w niej panujących.Jest to pięcioksięgowy traktat polityczny.Moraczewski uważał, że są trzy wyznaczniki prawidłowego państwa:luczciwe zwyczajellsrogie, ale sprawiedliwe sądownictwollbiegłość w sztuce wojennejllKSIĘGA I [o obyczajach]lJest to traktat o uczciwości i rozumie, który ma wspomagać działanie każdego człowieka.Mówi też o sprawiedliwości; wszyscy są równi.Za najwyższą cnotę uznaje on rozum (humanista).Zlikwidowanie żebractwa przez przytułki.Żąda opieki nad starcami i kalekami.Postuluje o ograniczenie wywozu zagranicę zboża, aby nie było głodu w kraju.Pragnie wprowadzenia urzędu czuwającego nad jakością i ceną towarów.Należy kultywować tradycje i obyczaje każdego narodu.lKSIĘGA IIIlPotępia on wojnę i uważa, że walczyć można tylko w obronie.Krytykuje wydarzenia wojenne (śmierć, cierpienie).Spory należy rozstrzygać pokojowo - dyplomatycznie.Wojny są wywołane przez władców, którzy chcą dać ujście zapędom przywódczym.Wojna sprawiedliwa w obronie honoru, granic i statusu narodu, a nie wojna zaborcza.Jest ona przyczyną kalectwa fizycznego i psychicznego.To prości ludzie cierpią, a nie władcy, którzy je wywołują.lKSIĘGA IVlNawołanie do reformy kościoła.Duchowieństwo zasługuje na krytykę.Powinno propagować wartości duchowe i moralne, a nie zabiegać o doczesność, jednocześnie pragnąc władzy.lKSIĘGA VlKrytyka ludzi nie pragnących wykształcenia i źle traktujących nauczycieli.Pieniądze zamiast wydawać na zabawy i stroje należy wydać na naukę.Korzyści płyną też dla państwa i religii.Nauczycielami nie powinni być księża lecz ludzie świeccy.Uczący w duchu wiary.Łączenie moralności i wykształcenia intelektualnego.l„PIEŚŃ O SPUSTOSZENIU PODOLA” JAN KOCHANOWSKIlJest to V pieśń.Ma ona charakter patriotyczny.Po ucieczce Henryka Walezego Podole łupią Tatarzy.Nazywa ich zbójcami.Jednocześnie zachęca Polaków do walki.Boleje nad porwaniami.Jest oburzony zachowaniem się Polaków.Poddali się oni niemal bez walki.Zwyciężyli ich innowiercy, koczownicy, nie godni Polaków.Wstydzi się za nich, że doprowadzili do takiej hańby.Jest oburzony obojętnością szlachty, brakiem zainteresowania, apatii, bezwolnością Polaków wobec psów tureckich.Proponuje im walkę, by płacili na wojsko, na broń, by walczyli.Uważa, że należy opodatkować szlachtę i zorganizować stałą doborową armię.Kochanowski chce by walczył cały naród.Żąda patriotyzmu.O jego oburzeniu świadczy ironiczne zakończenie iż Polak jest głupi przed i po szkodzie.Mimo szkody nie starają się oni naprawić błędu.Nie uczą się na nich.Nie dbają o ojczyznę, a o prywatę.Nie wyciągają z tragedii wniosków.Nie umieją ustrzec się przed podobną sytuacją w przyszłości [ Pobierz całość w formacie PDF ]