[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przymiotnik  synoptyczny zaczęto stosować dopiero w II połowieXIX wieku, aż do połowy XIX wieku wciąż używano określenia  trzy pierwsze Ewangelie (die dreiersten Evangelien).Porównując treść trzech pierwszych Ewangelii zauważamy:Mt  1072 wierszy, z tego 432 jest wspólnych z Markiem i A
ukaszem, 107 wspólne z Markiem, a 203z A
ukaszem (wspólnych wierszy jest 742), 330 wierszy nigdzie nie występuje (31% dobra wła-snego);Mk  677 wierszy, z tego 470 jest wspólnych z pozostałymi synoptykami, 159 wspólne z Mateuszem,20 z A
ukaszem (wspólnych wierszy jest aż 639), a jedynie 28 wierszy nigdzie nie występuje;A
k  1152 wierszy, z tego 428 jest wspólnych z Mk i A
k, 173 u Mateusza, a 20 u Marka (wspólnychwierszy jest więc 621), 531 wierszy nigdzie nie występuje (48 % dobra własnego).Według obliczeń Westcotta:Mateusz ma 58% materiału zgodnego z innymi Ewangeliami, a 42% dobra własnego;Marek ma 93% materiału zgodnego z innymi Ewangeliami, a 7% dobra własnego;A
ukasza ma 41% materiału zgodnego z innymi Ewangeliami, a 59% dobra własnego310.309Libri historici Novi Testamenti Graece.Pars prior, sistens synopsin Evangeliorum Matthaei, Marci et Lucae.Textum adfidem codicum, versionum et patrum emendavit et lectionis varietatem adiecit Io.Iac.Griesbach (Halle, 1774).310B.F.Westcott, Introduction to the Study of the Gospels, p.201.115Dawne próby wyjaśnienia problemuZanim doszło do utworzenia teorii dwóch z
ródeł powstały cztery próby wyjaśnienia problemusynoptycznego.Najstarszą teorią, mającą wyjaśnić zależność literacką między trzema pierwszymiEwangeliami, jest teoria wzajemnej zależności.Już Orygenes i Ammoniusz Aleksandryjski opowie-dzieli się za takim rozwiązaniem311, ale właściwym twórcą tej teorii jest Augustyn, który był przeko-nany, że pierwszą Ewangelię napisał apostoł Mateusz.Marek, uczeń apostoła Pawła i Piotra, streściłEwangelię Mateusza, A
ukasz zaś przy pisaniu swojej Ewangelii posłużył się Ewangelią Mateusza iMarka.312.Za Augustynem opowiadali się Grocjusz313, Mill, Simon, Calmet, Wettstein, Hug, Wolfius.MtMk A
kJ.J.Griesbach w 1789 roku przyjął hipotezę zależności, ale ją zmodyfikował.Ewangelia Markajest najmłodsza, Marek miał się posłużyć pierwszą i trzecią Ewangelią synoptyczną, i jest tym samymkrótką ich rekapitulacją314.Za takim rozwiązaniem opowiedzieli się: Fritzsche, Meyer, De Wette,Baur.MtA
k MkStorr315, Weisse, Wilke opowiedzieli się za kolejnością:MkMt A
kVogel uważał, że Marek wykorzystał A
ukasza, a Mateusz Marka i A
ukasza316.A
kMk MtGotthold Efraim Lessing (1729-1781), nie zgadzajÄ…c siÄ™ z hipotezÄ… zależnoÅ›ci Augustyna, wy-sunÄ…Å‚ w 1778 roku tzw.hipotezÄ™ pierwotnej Ewangelii.PowoÅ‚ujÄ…c siÄ™ na pewne doniesienia ojcówKoÅ›cioÅ‚a, byÅ‚ przekonany, że synoptycy, piszÄ…c swoje Ewangelie, posÅ‚użyli siÄ™ nie znanÄ… nam dzisiajEwangeliÄ…, napisanÄ… w jÄ™zyku aramejskim.HipotezÄ™ Lessinga rozwinÄ…Å‚ J.G.Eichhorn w 1794 roku,311Orygenes cytowany przez Euzebiusza (Hist.KoÅ›c., VI,25.3,6), Ammoniusz cytowany przez Euzebiusza (Epistula adCarpianum).312Augustyn, De consensu evangelistarum, I.23, CSEL 43.313H.Grotius, Annotationes in libros evangeliorum, Amsterdam 1641.314J.J.Griesbach, Synopsis Evangeliorum, Halle 1774.315G.C.Storr, Über den Zweck der evangelischen Geschichte und der Briefe des Johannes, Tübingen 1786, 274-307.316Discourses on the Four Gospels, Oxford 1778.116który sÄ…dziÅ‚, że już okoÅ‚o 35 roku powstaÅ‚a Ewangelia Nazarejczyków.Autorzy trzech pierwszychEwangelii kanonicznych posÅ‚użyli siÄ™ różnym recenzjami ewangelii aramejskiej317.Hipoteza Lessingai Eichhorna nie wyjaÅ›niaÅ‚a dlaczego wiÄ™kszość paralelnych wierszy w Ewangeliach synoptycznych maniemal identyczne brzmienie.Dokonano wiÄ™c korekty hipotezy Lessinga, wedÅ‚ug której synoptycymieli korzystać z greckiego przekÅ‚adu aramejskiej ewangelii.Dotychczas zajmowano siÄ™ głównie podobieÅ„stwami Ewangelii synoptycznych.Natomiast Da-niel Schleiermacher, autor hipotezy diegez, konstruujÄ…c swojÄ… hipotezÄ™, skupiÅ‚ swÄ… uwagÄ™ przedewszystkim na wystÄ™pujÄ…cych u synoptyków różnicach [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]